اثرات کاهنده چربی خون و آنتی‌اکسیدانی عصاره گیاه تره قفقازی در مدل حیوانی

صفائیان در نشست ترجمان و تبادل دانش آذرماه پژوهش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان که در دانشکده داروسازی برگزار شد؛ در خصوص طرح پژوهشی «بررسی اثرات کاهنده چربی خون و آنتی اکسیدانی عصاره گیاه تره قفقازی در مدل حیوانی»؛ گفت: عصاره گیاه تره قفقازی توانست در موش‌های صحرایی میزان کلسترول و تری گلیسرید و سایر چربی های نامطلوب خون را کاهش دهد و نیز آثار مفید کبدی، کاهنده قندخون و آنتی اکسیدانی هم در این مطالعه مشاهده شد.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری شهید یاران به نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان؛
لیلاصفائیان اظهار کرد: بیماری افزایش چربی‌های خون، اختلالی است که در آن انواع چربی‌های خون مثل تری‌گلیسیرید و کلسترول و یک‌سری کلسترول‌های نامطلوب در خون افزایش پیدا می‌کند و به دنبال آن رسوب این چربی‌های نامطلوب در عروق اتفاق خواهد افتاد که می‌تواند باعث تصلب شرایین شود و در حالت پیشرفته تر می‌تواند باعث افزایش احتمال خطر سکته‌های قلبی و مغزی شود و همینطور آسیب به کبد که به دنبال کبد چرب ایجاد می‌شود.
وی با تاکید بر این که داروهای شیمیایی برای درمان چربی‌های خون در بازار وجود دارند و برخی هم دارای اثربخشی‌های خوبی است؛ گفت: اما پاسخ‌دهی بیماران به این داروها متفاوت است؛ در برخی از بیماران ممکن است اثربخشی مطلوب را نداشته باشند؛ همچنین داروهای کاهنده چربی خون عوارض جانبی هم دارند بخصوص عوارض کبدی و یک‌سری از این داروها هم عوارضی روی بافت عضله ایجاد می‌کنند؛ به خاطر همین تمایل به بررسی اثرات ترکیبات طبیعی مخصوصا با منشا گیاهی خیلی زیاد هست و در دنیا تحقیقات زیادی در این زمینه در حال انجام است.
وی بیان کرد: گیاهی که ما بررسی کردیم گیاه تره قفقازی با نام علمی Allium affine ؛ گیاهی است که در نواحی غربی کشورمان مثل استان‌های لرستان و چهار محال رشد می‌کند همچنین در استان گلستان و آذربایجان غربی و نیز در کشورهای آسیای میانه مثل روسیه و ترکیه هم وجود دارد.
صفائیان اظهار کرد: این گیاه از تیره نرگسیان است که در این تیره گیاهانی نظیر سیر، پیاز و موسیر را داریم، که اثرات پایین آورنده چربی‌های خون برای سایر گیاهان این خانواده مانند سیر اثبات شده است؛ و گیاه تره قفقازی هم از همین خانواده هست؛ و ترکیبات و مواد موثره که در گیاه تره قفقازی وجود دارد نیز به سیر شباهت دارد ولی بر خلاف سیر مطالعات علمی چندانی روی گیاه تره قفقازی انجام نشده و کاربردهای درمانی آن خیلی بررسی نشده است.
وی بیان کرد: به همین خاطر تصمیم گرفتیم این گیاه را در یک مدل افزایش چربی‌های خون در موش صحرایی بررسی و اثرات این گیاه را ارزیابی کنیم.
دکتر صفائیان تصریح کرد: در مدلی که ما بررسی کردیم؛ هم چربی‌های خون مثل تری‌گلسیرید و کلسترول و چربی‌های نامطلوب افزایش پیدا می‌کنند هم یک مقدار کبد چرب ایجاد می‌شود و آنزیم‌های کبدی هم که شاخص عملکرد کبد هستند و نشان می‌دهند که الان کبد دچار آسیب هست؛ در مدل ما افزایش پیدا می یابد؛ همچنین قند خون نیز در این مدل بالا می رود.
وی ادامه داد: ما دوزهای مختلفی از عصاره تره قفقازی را در موش‌های صحرایی مبتلا به ازدیاد چربی های خون ارزیابی کردیم.
صفائیان گفت: در پایان شاخص‌های چربی خون را در این حیوانات بررسی کردیم و دیدیم که تره قفقازی توانسته سطح انواع چربی‌های خون مثل تری‌گلسیرید و کلسترول و همه انواع چربی‌های نامطلوب را کم کند. علاوه بر این میزان کبد چرب را کاهش داده بود و شاخص‌ها‌ی آنزیم‌های کبدی را هم کم کرده بود.
وی افزود: همچنین این گیاه اثرات آنتی اکسیدانی خوبی هم داشت که معمولا همراه با افزایش چربی‌های خون، اختلالات اکسیدانی هم یکی از مشکلاتی هست که در بدن بیماران ایجاد می‌شود.
وی همچنین اذعان نمود که این تحقیقی بود که تا به حال روی گیاه تره قفقازی انجام نشده بود و ما در این مطالعه اثرات مطلوبی را از گیاه موردنظر دیدیم.
صفاییان تاکید کرد: ولی مطالعه ما در سطح حیوانی و پیش بالینی هست که برای این که از این گیاه به نحو احسن استفاده کنیم لازم هست که مطالعات بالینی هم صورت گیرد.
وی ادامه داد: البته خود گیاه تره قفقازی کاربردهای غذایی هم دارد و مردم می‌توانند مثل سیر آن را مصرف کند ولی برای که نتیجه درمانی مفید ببینیم نیاز به ارزیابی اثرات در انسان و تعیین دوز موثر هست.

وی در خصوص این سوال که آیا برنامه‌ای برای بررسی اثربخشی این گیاه بر کاهش چربی خون در مرحله بالینی دارید یا خیر؛ گفت: چند گیاه قبلا در این موضوع بررسی کرده‌ایم که یکی دیگر از آنها نیز از تیره نرگسیان به نام والک بوده؛ که در آینده به ترتیب اولویت کارآزمایی بالینی آنها را انجام خواهیم داد.

میزان اثربخشی گیاه تره قفقازی در مدل حیوانی که بررسی کردید
صفائیان گفت: عصاره گیاه تره قفقازی در موش‌های صحرایی میزان کلسترول را نزدیک ۲۹ درصد کاهش داد که قابل مقایسه با داروی کاهش دهنده چربی خون آتورواستاتین بود؛ میزان کاهش تری گلیسرید در این مطالعه ۳۰ درصد و کمتر از داروی آتورواستاتین بود؛ اما آثار مفید کبدی، کاهنده قندخون و آنتی اکسیدانی هم در این مطالعه مشاهده شد.
دکتر صفائیان در پایان عنوان کرد: ما در این طرح تحقیقاتی اثرات گیاه تره قفقازی از تیره نرگسیان را در مدل حیوانی بررسی کردیم و نتایج بیانگر اثرات مفید این گیاه در کاهش چربی های خون بود.