۲۲ اسفند ۱۳۵۸ سالروز تاسیس بنیاد شهید به فرمان امام خمینی رحمهالله به نام روز شهید نامگذاری شده است. یکی از نهادهایی که در سالهای آغازین انقلاب اسلامی ابتکار امام خمینی رحمهالله ایجاد شد، بنیاد شهید است که رسالت و ماموریتش رسیدگی به خانواده شهدا و پس از آن جانبازان و آزادگان است و در اصطلاح متداول متولی رسیدگی به خانواده شهدا و ایثارگران می باشد و هر روز که از عمر انقلاب و بنیاد شهید می‌گذرد ضرورت این نهاد مقدس بیشتر احساس می‌شود. در دوران دفاع مقدس نقش این نهاد برجسته تر شد و با تغییرات سازمانی که انجام گرفت امروز شاهد یک نهاد به نام 《سازمان بنیاد شهید و ایثارگران》در ساختار قوه مجریه هستیم که رئیس سازمان به عنوان معاون رئیس جمهور است.

همانطور که مطرح شد، مأموریت و رسالت این نهاد رسیدگی به امور خانواده معظم شهدا و ایثارگران شامل جانبازان و آزادگان است. رسیدگی به خانواده معظم شهدا دارای پیچیدگی و ظرافتی خاص میباشد که پرداختن به آن در حوصله یک یادداشت نیست و تنها برای اینکه ذهنها را آماده کرد به گوشهای از مشکلات و کارهایی که باید انجام شود، پرداخته خواهد شد. خانوادههای شهدا، جانبازان و آزادگان و به ویژه همسران و فرزندان آنها از سرمایه های ارزشمند دفاع مقدس میباشند، علاوه بر تمامی مشکلاتی که مردم هر جامعه میتوانند با آنها سروکار داشته باشند، از مشکلاتی دیگر نیز رنج میبرند که برای فائق آمدن بر آنها نیاز به توجه بیشتری است.

ازجمله آموزش مهارتهای اجتماعی در جهت افزایش توانایی ها و کاهش مشکلات رفتاری در فرزندان شاهد و ایثارگر، رسیدگی به پدر و مادر شهید با توجه به شرایط سنی و معیشتی آنها و یا رسیدگی به همسر شهید اگر دارای فرزند باشد هر یک نیازمند به یک مدل برخورد است. رسیدگی به فرزندان شهید نسبت به جنسیت آنان، خود موضوع قابل توجه دیگری است. رشد هر یک از این فرزندان در جامعه که پشت وپناه خود و ستون اصلی حمایت که پدر میباشد را ازدست داده اند دارای پیچیدگی خاص است. این نکات فقط از این جنبه مطرح شد تا ذهنها متوجه حجم بالا و پیچیدگی مأموریتهای این نهاد شود.

عالوه بر آن بعد از دفاع مقدس تعدادی از شهدا از مردم مرزنشینی هستند که دچار حوادث ناشی از جنگ شده اند که باعث شهادت و یا جانباز شدن این عزیزان شده است و رسیدگی به آنها هم نیازمند ظرافت و پیچیدگی خاص است. همچنین طی سالیان بعد از دفاع مقدس، شهدای جبهه مقاومت، شهدای فاجعه منا، شهدای سلامت و عزیزانی که در درگیری با ضدانقلاب و اشرار مسلح به فیض عظیم شهادت نائل گشته اند، به خانواده های تحت پوشش بنیاد شهید اضافه شده اند.

بنابراین با توجه به حجم مأموریت و پیچیدگی حاضر در این نهاد مقدس لزوم توجه به بنیاد شهید بعنوان یک سازمان تأثیرگذار و مهم در ساختار نظام مقدس جمهوری اسالمی ضروری میباشد و حل مشکالت این نهاد در قوانین مختلف نظیر قانون جامعه ایثارگران، برنامه های میان مدت پنج ساله و تبصره های قانونی در برنامه های سالانه باید به درستی دیده شود، مسائلی که متأسفانه همچنان حل نشده است و الزام است که این قوانین متناسب با این قشر بزرگ از جامعه که حق زیادی بر گردن انقلاب، مردم و نظام دارند، تصویب و عملیاتی شوند.

آنچه در این یادداشت میتوان به آن اشاره کرد این است که بنیاد شهید پیش از آنکه تصدی گری در رسیدگی به خانواده شهدا و ایثارگران انجام دهد باید به دنبال امر نظارت، پیگیری و تلاش برای قانونگذاری در این عرصه باشد و برای موضوعاتی مانند درمان، تحصیل، اشتغال و مسکن دست از تلاش و پیگیری بر ندارد. تا مدتی پیش بورسیه تحصیلی و تحصیلات بر عهده وزارت آموزش وپرورش و وزارت آموزش عالی بود و خودشان رتق وفتق امور را انجام میدادند ولی متأسفانه هم اکنون این مأموریت به عهده بنیاد شهید افتاده است و با گذاشتن قوانین دست و پاگیر مانعی بزرگ برای تحصیل این عزیزان شده است و ضروری این معضل هرچه زودتر رفع گردد این در حالی است که تا قبل از آنکه قانون جامعه ایثارگری ابلاغ شود، از توانمندی سایر دستگاه ها استفاده می شد. باید توجه داشت در میان این عزیزان نخبگانی وجود دارند که خود میتوانند سرمایه های عظیمی برای این مملکت باشند و از خدمات آنها در آینده استفاده کرد.

در حال حاضر بیشترین مشکل مسکن و بیکاری به نسبت در جامعه مربوط به قشر خانواده شهدا و ایثارگران است و این در نظام جمهوری اسلامی قابل قبول نیست. الزام است ساختار بنیاد شهید متناسب با مأموریت های محوله بازنگری شود. همچنین بنیاد شهید در خیلی از موضوعات باید امور را به متولیان اصلی آن بسپارد و از طریق قانونی و با ابزارهای کنترلی قابل تعریف، انجام این امور را پیگیری کند.

همچنین توجه به مباحث روانشناسی، روانشناختی و موضوعات ذکرشده، عواملی در جامعه بزرگ شهدا و ایثارگران است که یا به آنها بی توجهی شده یا کم توجهی که اقدام خاص و ویژه را می طلبد و انتظار می رود امر تکریم در بنیاد شهید و داشتن سعه صدر و صبر و حوصله کارکنان خدوم در برخورد با ارباب و رجوع که همان خانواده معظم شهدا و ایثارگران هستند، رعایت شود.

در پایان باید گفت هرچه از مشکلات اعضای خانواده بزرگ بنیاد شهید بگوییم باز نکتهای ظریف برجای خواهد ماند اما امیدواریم مسئولین در سه قوه، به دوراز شعارزدگی و در جهت حفظ حرمت و عزت این بزرگواران به کمک این نهاد بزرگ بیایند تا مدیران این مجموعه دغدغه قوانین و ماده و تبصره را نداشته باشند و فقط درجهت رسیدگی به امور اعضا اقدام نمایند.