پاسخ به چند شبهه در مورد شب‌های قدر

با توجه به فرارسیدن شب‌های قدر، برای برخی ممکن است شبهات و سؤالاتی مطرح شود؛ خبرنگار صاحب نیوز برخی شبهات را از کارشناس حوزوی پرسیده است.

حجت‌الاسلام جواد حیدری در گفتگو با خبرنگار سرویس فرهنگ و اندیشه پایگاه خبری شهید یاران در پاسخ به این سؤال که «آیا شب قدر در مناطق مختلف، یکی است؟» گفت: می‏‌دانیم آغاز ماه‌های قمری در همه بلاد یکسان نیست و ممکن است در منطقه‌‏ای امروز اول ماه باشد و در منطقه دیگری دوم ماه؛ بنابراین شب قدر نمی‌تواند یک شب معین در سال بوده باشد، چرا که فی‌المثل شب بیست و سوم در مکه ممکن است شب بیست و دوم در ایران و عراق باشد و به‌این‌ترتیب قاعدتاً هر کدام باید برای خود شب قدری داشته باشند.

این کارشناس مسائل مذهبی افزود: حال این سؤال مطرح می‌شود که آیا این با آنچه از آیات و روایات استفاده می‌‏شود که شب قدر یک شب معین است، سازگار است؟! پاسخ این سؤال با توجه به یک نکته روشن می‌‏شود و آن اینکه شب همان سایه نیم کره زمین است که بر نیم کره دیگر می‌‏افتد و می‌‏دانیم این سایه همراه گردش زمین در حرکت است و یک دوره کامل آن در ۲۴ ساعت انجام می‌‏شود، بنابراین ممکن است شب قدر یک دوره کامل شب به‌دور زمین باشد، یعنی مدت ۲۴ ساعت تاریکی که تمام نقاط زمین را زیرپوشش خود قرار می‌‏دهد شب قدر است که آغاز آن از یک نقطه شروع می‏‌شود و در نقطه دیگر پایان می‌‏گیرد.

وی در پاسخ به این پرسش که «آیا شب قدر قبل از اسلام هم وجود داشت؟»، خاطرنشان کرد: نکته اول اینکه شب قدر خصوصیاتی دارد که از شاخص‌ترین آن‌ها، مقدر شدن سرنوشت بندگان با نزول ملائکه بر حجت الهی است؛ این ویژگی منحصر به آخرالزمان نیست و در تمام امت‌ها وجود داشته است.

امام جواد علیه‌السلام می‌فرماید: «لَقَدْ خَلَقَ اللَّهُ جَلَّ ذِکْرُهُ- لَیْلَهَ الْقَدْرِ أَوَّلَ مَا خَلَقَ الدُّنْیَا وَ لَقَدْ خَلَقَ فِیهَا أَوَّلَ نَبِیٍّ یَکُونُ وَ أَوَّلَ وَصِیٍّ یَکُونُ وَ لَقَدْ قَضَی أَنْ یَکُونَ فِی کُلِّ سَنَهٍ لَیْلَهٌ یَهْبِطُ فِیهَا بِتَفْسِیرِ الْأُمُورِ إِلَی مثل‌ها مِنَ السَّنَهِ الْمُقْبِلَه…»؛

«خداوند، شب قدر را در ابتدای خلقت دنیا آفرید و در آن شب نخستین پیغمبر و نخستین وصی‌ای که باید باشد (آدم و شیث را) آفرید [وجود آن‌ها را مقدر ساخت] و حکم فرمود که در هر سالی شبی باشد که در آن شب تفسیر و بیان امور تا چنان شبی در سال آینده فرود آید»

حجت‌الاسلام حیدری افزود: نکته دوم این است که قرآن کریم در مورد شب قدر می‌فرماید: «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَهِ الْقَدْر»؛ «ما آن [قرآن] را در شب قدر نازل کردیم.» و همچنین: «لَیْلَهُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ»؛ «شب قدر بهتر از هزار ماه است.»؛ این دو، از ویژگی‌هایی هستند که قبل از اسلام وجود نداشته و شب قدر با این اوصاف، مخصوص امت پیغمبر اکرم (ص) است.

این کارشناس مسائل مذهبی ادامه داد: حضرت محمد (ص) می‌فرماید: «ان اللَّه وهب لامتی لیله القدر لم یعطها من کان قبلهم»؛ «خداوند به امت من شب قدر را بخشیده و احدی از امت‌های پیشین از این موهبت برخوردار نبودند.» که این روایت ناظر به دو ویژگی فوق است.

در ادامه شبهه‌ای مطرح شد در مورد اینکه آیا آنچه در مورد قرآن بر سر گذاشتن در شب‌های قدر مطرح می‌شود که قرآن را به شکل استخاره بازکرده و روبروی چهره می‌گیریم. آنجا هم که بنا است قرآن بر سر گذاشته شود، بدون این که صفحه باز شده تغییر کند آن را روی سر قرار دهید. به این شکل که قرآن به شکل باز شده و روبه‌بالا باشد.

یعنی صفحات و نوشته‌ها رو به آسمان و جلد قرآن روی سر قرار می‌گیرد. بعد از برداشتن قرآن از سر آن صفحه را علامت گذارده یا شماره صفحه را حفظ کنید تا سرفرصت مطالعه کنید. آنچه در این دو صفحه به دست شما رسیده، تقدیری است که در شب قدر مقدر شده. یعنی خوانشی است بر احوالات شما در سالی که پیش‌رو دارید. این‌گونه است که آن چه در شب قدر نازل می‌شود سرنوشت یک‌ساله را معین می‌کند؛ حجت‌الاسلام حیدری در پاسخ به این مسئله گفت: این مطلب هیچ پایه و اساسی ندارد و خرافه‌ای بیش نیست.
خبرنگار: الهام خانی