در ۴۰ کیلومتری شرق شهر اصفهان و در زمینی که برسیان خوانده می‌شود و روزگاری «پارسیان» و روزگاری دیگر «بیستون» بوده، مناره‌ای بزرگ و با عظمت قد علم کرده و معماری باشکوه آن هر رهگذری را میخکوب می‌کند.
مناره ستونی مدور که به گفته متولی آن تاریخی بس دیرینه‌تر از بنای اصلی دارد و بدون سکو یا پایه صرفاً با آجر و ملات گچ ساخته شده و قطر آن در سطح زمین ۷۵ متر و ارتفاع آن ۵۵ متر بوده که از طریق پلکان مدور امکان صعود از آن و رسیدن به منظره بی‌نظیر گندم‌زارهای شرق وجود دارد. در واقع یکی از آثاری که همیشه ردی از گذشتگان و باور و اعتقادات آنها همراه با هنرنمایی از معماری نیاکان برآنها به جای مانده، مساجد است که از محوری‌ترین و ارزنده‌ترین عنصر کالبدی متبلور‌کننده جامعه اسلامی به شمار می‌آید.
مسجد برسیان در این میانه، روایت‌گر سبک معماری بناهای مذهبی در دوره‌های مختلف ایران پیش از اسلام و ایران در دوران اسلامی است و شکوه عصر سلجوقی را به نمایش گذاشته است و رمضان ۴۹۸ ساخته شده است.
بنایی که در حال حاضر به عنوان مسجد برسیان وجود دارد مربوط به عصر سلجوقی و دورانی است که آجر، نقش اساسی در تزئین و ساخت مساجد داشته و خشت و گل به حاشیه رانده شده است. اگرچه برخی معماران و مورخان مناره و مسجد برسیان را یکی از بهترین نمونه‌های «آجرچینی» در عصر سلجوقیان می‌دانند، اما این تنها سلاجقه نبودند که در تکمیل این شاهکار نقش داشتند، در عصر صفوی نیز برسیان محلی مهم و پررونق بوده که به دلیل نزدیکی و آب و هوای خوب، تبدیل به تفرجگاهی برای درباریان پایتخت‌نشین در اصفهان شد.
محراب این مسجد که از نمونه‌های شایان توجه محراب‌های سلجوقی است، یکی از نخستین نمونه‌های شناخته شده تزیینات مقرنس آجری در محراب‌هاست. محراب برسیان بر نقشه نیم دوازده ضلعی بنا شده، و پهنه یگانه طاق‌نمای آن که بر دو ستون توکار استوار است، به وسیله ۳ ردیف طاس، مزین شده است.
این بنا شباهت زیادی به مسجد جامع عتیق اصفهان دارد، مناره این مسجد یکی از قدیمی‌ترین مناره‌های ایران است که در میان مناره‌های اصفهان که دارای تاریخ هستند سومین مناره قدیمی به‌شمار می‌آید. هنرمند معمار توانسته است از طریق تزیینات آجری که از قاعده تا رأس مناره به تدریج و به گونه‌ای موزون بر تراکم آن اضافه می‌گردد، نگاه بیننده را به فراز مناره، جایی که آیات قرآنی بر آن نقش بسته، سوق دهد.
شرق اصفهان علی‌رغم همه چالش‌های فراوانش زیبایی‌هایی دارد که به ما یادآوری می‌کند زندگی در خطه خطه ایران باستانی و متمدنمان همچنان جاری است و باید در کنار همه تلخی‌ها، شیرینی داشته‌هایمان را نیز یادآور شویم.
Friday, 1 November , 2024