تمایل و آمادگی همیشگی جمهوری اسلامی ایران برای تبادل زندانیان با آمریکا و دیگر کشورها، به‌عنوان اقدامی انسانی فارغ از بازی‌های سیاسی و برجامی آمریکا، منجر به رفع ممنوع الخروجی و مرخصی دو زندانی دوتابعیتی و آزادسازی دارایی‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی شد.

به گزارش پایگاه خبری شهید یاران، به نقل از خبرنگار سیاست خارجی ایرنا، شامگاه نهم مهرماه، رسانه‌ها از رفع ممنوع‌الخروجی «باقر نمازی» زندانی دوتابعیتی ایرانی-آمریکایی و مرخصی «سیامک نمازی» فرزند وی از زندان خبر دادند. بلافاصله پس از انتشار این خبر، آزادسازی ۷ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران در کره جنوبی هم رسانه‌ای شد. همزمانی این دو رویداد با توقف مذاکرات رفع تحریم‌ها، سبب شد برخی رسانه‌ها و تحلیلگران این دو موضوع را به یکدیگر گره زده و آن را گامی در مسیر مذاکرات ارزیابی کنند. این تبادل اما در راستای نگاه انسان‌دوستانه ایران به موضوع مبادله زندانیان است و ارتباط مستقیمی به مذاکرات لغو تحریم‌ها ندارد. سیامک و باقر نمازی شهروندان ایرانی-آمریکایی سال ۲۰۱۵ به اتهام جاسوسی در ایران دستگیر شدند.

داستان رفع ممنوع‌الخروجی نمازی‌ها

همزمان با تکرار نام باقر و سیامک نمازی، در گفت‌وگوهای سیاسی و رسانه‌ای هیات ایرانی در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل، گمانه‌زنی‌ها درباره شرایط آن‌ها افزایش یافت. براساس خبرهای منتشر شده، یکی از محورهای دیدار آیت‌الله «سید ابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهور با «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد بوده است. از حسین امیرعبداللهیان هم در گفت‌وگوهای رسانه‌ای مختلف در نیویورک درباره شرایط این دو نفر پرسش شد و در گفت‌وگو با مقامات اروپایی هم از موارد مطروحه بود. وزیر امورخارجه در گفت‌وگو با رادیو آمریکا از پیام‌های مبادله شده بین طرفین خبر داده و تصریح کرده بود: «درصورت وجود اراده در طرف آمریکایی ما بدون ارتباط به برجام نسبت به این تبادل اقدام خواهیم کرد».

خبرهای رسمی منتشر شده در روزهای گذشته هم از مذاکرات فشرده‌ در هفته‌های اخیر با وساطت یکی از کشورهای منطقه درباره این رویداد، حکایت داشت و سرانجام مجموع این رایزنی‌ها سرانجام سبب رفع ممنوع‌الخروجی باقر نمازی و مرخصی سیامک نمازی شد. «کاظم غریب آبادی»، معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر، در توضیح آزادی زندانیان دو تابعیتی گفت: با توجه به درخواست‌های مطرح برای ادامه معالجه در خارج از کشور، بنابر ملاحظات انسان دوستانه از باقر نمازی رفع ممنوع الخروجی به عمل آمد و هر زمانی که بخواهد، می‌تواند از کشور خارج شود.غریب آبادی افزود: در همین چارچوب، یک هفته مرخصی نیز به سیامک، فرزند وی داده شده تا بتواند با والدینش دیدار کند.

«استفان دوجاریک» سخنگوی سازمان ملل هم در بیانیه‌ای به نقل از دبیرکل سازمان ملل متحد از قبول درخواست‌های گوترش از رئیس جمهور اسلامی ایران مبنی بر اجازه خروج باقر نمازی برای معالجه در خارج از کشور و آزادی سیامک نمازی تشکر کرده است. «جرد گینزر» وکیل سیامک نمازی هم از مرخصی یک هفته‌ای وی خبر داد و این مرخصی را قابل تمدید اعلام کرد. گمانه‌زنی‌های تایید نشده، کشورهای قطر و سوییس و سازمان ملل را میانجیگران این تبادل اعلام کرده‌اند.

آمادگی همیشگی ایران برای تبادل زندانی

تبادل زندانی، گرچه رویه همیشگی این‌بار به مذاق سازمان‌های جهانی خوش آمده و آن را نشانه حسن‌نیت ایران دانستند. روزنامه انگلیسی فایننشیال تایمز به نقل از یکی از دیپلمات‌ غربی تصریح کرده است: توافق صدور مرخصی و خروج «نمازی‌ها» می‌تواند نشانه حُسن‌نیت ایران و زمینه‌ساز آزادی دارایی‌های این کشور در کره‌جنوبی باشد. نگاه انسان دوستانه ایران به این مقوله اما تازگی ندارد. پیش از این «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه در گفت وگو با رادیو سراسری آمریکا ( ان پی آر) درباره زندانیان دوتابعیتی همچون باقر نمازی، گفته بود: این موضوع را از برجام جدا می‌دانیم. پرونده کاملا انسانی است و آمادگی داریم هر زمان طرف آمریکایی آمادگی داشته باشد، برای تبادل اقدام کنیم.

وی در گفت‌وگوی دیگری در پاسخ به سوالی به همین مضمون گفت: ما هیچ ارتباطی بین موضوع انسانی زندانیان و بازداشت شدگان با برجام قائل نیستیم. لذا برای تبادل زندانیان به عنوان اقدام انسانی آمادگی داریم و به طرف آمریکایی هم گفته‌ایم و در این زمینه خوش‌بین هستیم. البته باید دید طرف آمریکایی هم در این موضوع همراهی لازم را خواهد داشت؟

وزیر امور خارجه درهمین گفت‌وگو درباره وضعیت باقرنمازی هم گفته بود: آقای نمازی از همه تسهیلات برخوردار است، بهترین امکانات پزشکی به شکل وی آی پی در اختیارش هست، حتی بارها امکان دسترسی خانواده‌اش و ملاقات های متعدد خانواده و پسرش فراهم شده است.

آزادسازی دارایی‌های ایران در کره جنوبی

همزمان با نهایی شدن تبادل زندانی میان ایران و آمریکا منابع خبری از آزادسازی هفت میلیارد دلار از منابع ارزی بلوکه‌شده ایران هم خبر دادند. این آزادسازی مستقل از مذاکرات رفع تحریم‌هاست که به دلیل زیاده‌خواهی‌های آمریکا متوقف شده است. این دارایی‌های جمهوری اسلامی که در کره جنوبی بلوکه شده بود به زودی آغاز خواهد شد اما ایران هنوز حساب‌های اعلامی برای انتقال منابع مذکور را بنا بر ملاحظات بانکی نپذیرفته و حساب‌های جدیدی را به این منظور معرفی کرده است.