اساتید اخلاق در بیان رهبر معظم انقلاب/«نشر معارف» و «شاگردپروری» در صدر مضامین

آیت‌الله محمدعلی ناصری، مجتهد، استاد اخلاق و مدرس حوزه علمیه اصفهان چهارم شهریورماه ۱۴۰۱ در ۹۲ سالگی دعوت حق را لبیک گفت و رهبر معظم انقلاب در پیامی، درگذشت ایشان را تسلیت گفتند؛ این پیام یازدهمین پیامی بود که رهبری در یک دهه گذشته به مناسبت درگذشت اساتید اخلاق صادر کرده‌اند.

به گزارش پایگاه خبری شهید یاران، به نقل از دفتر پژوهش ایرنا، بر اساس نتایج حاصل از جست‌وجوی انجام شده در آرشیو پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، در سال‌های ۱۳۹۱ تا زمان نگارش این گزارش، ۱۱ تن از اساتید برجسته اخلاق شامل آیت‌الله مجتبی تهرانی، آیت‌الله عزیزالله خوشوقت، حجت‌الاسلام رضا دِهِشت، حجت‌الاسلام محمد شجاعی، بانو علویه همایونی، حجت‌الاسلام مهدی طباطبایی، حجت‌الاسلام علی‌اکبر حسینی موسوی، آیت‌الله مرتضی تهرانی، حجت‌الاسلام محمّد ضیاءآبادی، حجت‌الاسلام عبدالله فاطمی‌نیا و آیت‌الله محمدعلی ناصری، دار فانی را وداع گفته‌اند و رهبر معظم انقلاب در سوگ این معلمان برجسته اخلاق، پیام تسلیت صادر کرده‌اند.

مبنای این پژوهش، تصریح رهبری بر عبارت «استاد یا معلم اخلاق» در متن پیام تسلیت و یا شهرت این اساتید در حوزه اخلاق دینی در جامعه بوده است. در این بررسی، متن پیام‌های تسلیت حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به مناسبت درگذشت این اساتید اخلاق، گردآوری و مضمون این متون به صورت کمّی و آماری مورد تحلیل قرار گرفته است.

در ادامه صفات ارزنده و خدمات و برکات هریک از این علمای بزرگ که در متن پیام تسلیت رهبری به آن اشاره شده، در جدول زیر آورده شده است:

در پیام های مورد بررسی، رهبر معظم انقلاب در توصیف سجایای اخلاقی و خدمات و برکات زندگی هر یک از این اساتید برجسته خطاب به بازماندگان، ارادتمندان و مستمعان درس‌ها و خطابه‌های علمای فقید اخلاق به نکاتی اشاره فرموده‌اند که در پنج مضمون (محور) شامل «نشر معارف دینی و اخلاقی»، «شاگرد پروری»، «فضائل اخلاقی»، «هدایت جوانان» و «بیان اثرگذار و نافذ» قابل بررسی است.

در مجموع در ۱۱ پیام تسلیت رهبری به ۲۸ محور اشاره شده است و بررسی‌ها نشان می‌دهد بیشترین خصیصه‌ای که رهبر معظم انقلاب در پیام‌های خود در خصوص این علمای بزرگ متذکر شده‌اند شامل «شاگرد پروری» و «نشر معارف دینی و اخلاقی» با بهره‌گیری از منبر و محراب و یا رسانه ملی در جامعه (هریک با ۷ مورد فراوانی) بوده است.

همچنین رهبری در این ۱۱ پیام تسلیت، ۶ مرتبه به فضایل اخلاقی شامل تزکیه، خضوع، خشوع، تهذیب و اخلاص این علمای فقید اشاره کرده و ۴ مرتبه هدایت جوانان را از ثمرات زندگی این معلمان اخلاق برشمرده‌اند. همچنین رهبری در پیام‌های خود چهار مرتبه به بیان نافذ و اثرگذار، زبان ناصح و لحن شیرین و جذاب این علمای بزرگ در نشر معارف اخلاقی اسلام اشاره کرده‌اند.
از بین ۱۱ استاد اخلاق که رهبری در سوگ آنان پیام تسلیت صادر کرده‌اند، ۱۰ مورد مرد و یک مورد زن (بانو علویه همایونی) بوده است.