استاد بازنشسته دانشگاه تهران و معاون اسبق وزیر علوم گفت: توان و تاریخ دانشگاه‌ها نشان می‌دهد که آنها علاوه بر انجام ماموریت اصلی خود، همواره جایگاهی برای دفاع از عدالت، عدالت اجتماعی، آزادی‌های جامعه، دفاع از کیان ملی و دفاع از کیان روشن‌فکری دینی بوده‌اند؛ در واقع، هرکدام از این موارد جزو کارکردهای ویژه‌ دانشگاه علاوه بر کار علمی بوده است.

به گزارش پایگاه خبری شهید یاران به نقل از دکتر غلامرضا ظریفیان در گفت‌وگو با ایسنا، درباره کُنش‌های اجتماعی و سیاسی در دانشگاه‌ها توضیح داد: اگر تاسیس دانشگاه تهران را ابتدای شکل‌گیری دانشگاه‌های ایران درنظر بگیریم، از بدو تاسیس این دانشگاه علاوه بر تربیت نیروی انسانی متخصص، تولید دانش، توسعه پژوهش، آینده‌پژوهی و حرکت در مرزهای دانش که جزو ماموریت اصلی و ذاتی آن به حساب می‌آید، دانشجویان این دانشگاه نسبت به مسائل مختلف نیز واکنش نشان داده‌اند.

وی با بیان اینکه دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ تاسیس شد و نخستین تَحصن دانشجویان و اساتید را در سال ۱۴۱۴ تجربه کرد، گفت: این تحصن درباره یک مطالبه بیرونی یعنی حقوق معلمان بود.
دکتر ظریفیان با بیان اینکه هنگامی که تاریخ علمی ایران از سال ۱۳۱۳ تا تحولات سال ۱۳۳۲ را بررسی می‌کنیم به این نتیجه می‌رسیم، دانشگاه از پایگاه‌های مهم در دفاع از دکتر مصدق و جنبش ملی نفت بود؛ تصریح کرد: دانشگاه‌ها نه فقط در این بازه زمانی بلکه در قبل از انقلاب و تحقق پیروزی انقلاب نقش مؤثر و کلیدی داشتند. پس از پیروزی انقلاب، دانشگاه‌ها علاوه بر کاروِیژه اساسی خود در بسیاری از عرصه‌های اجتماعی و سیاسی مانند دفاع‌مقدس و دفاع از آرمان‌های جامعه فعال بودند. نقش جنبش دانشجویی و دانشگاه‌ها در انتخابات ، مردم‌سالاری و حضور مردم در عرصه انتخابات مشهود است.
ورود نیروی بیرونی به داخل دانشگاه سبب بحرانی‌تر شدن شرایط می‌شود
معاون وزیر علوم در دولت اصلاحات با بیان اینکه آنچه که این روزها در دانشگاه‌ها رخ می‌دهد از توان تاریخی دانشگاه‌ها جدا نیست، تصریح کرد: عرصه فعالیت سیاسی در دانشگاه‌ها، یک عرصه آماتور است. احزاب و سندیکاها که از کانون‌های پایدار سیاسی هستند در عرصه تخصصی فعالیت سیاسی، حضور دارند. چه پیش و چه پس از انقلاب، احزاب سیاسی نتوانسته‌اند نقش حرفه‌ای خود را به هر دلیلی ایفاکنند. به همین دلیل، بار سنگین مسئولیت اجتماعی بر دوش دانشگاه‌ها قرارگرفته است. نیروی دانشگاه‌ها نسبت به احزاب جوان‌تر است و دانشجویان، دنیاگرایی بیرونی و تجربه غنی ندارند؛ طبیعی است که در مقاطعی دچار افراط و تفریط شوند.
دکتر ظریفیان با اشاره به سبقه تاریخ ۸۰ و چند ساله دانشگاه‌ها گفت: این تاریخ، حاکی از آن است که دانشگاه‌ها دفاع از آرمان‌های مردم، دفاع از هویت فرهنگی و ملی مردم را بر دوش داشته‌اند. در اتفاق اخیر، دانشگاه نمی‌توانست نسبت به اعتراضات مردم بی‌تفاوت باشد. به همین دلیل، آنچه که در دانشگاه‌ها اتفاق می‌افتد را شاهد هستیم. البته وجود افراط و تفریط طبیعی است. پس از انقلاب، قانون‌گذار سعی کرده است که با سازوکارهای درون‌دانشگاهی، این نوع افراط و تفریط‌ها را به حداقل برساند.
این استاد بازنشسته دانشگاه تهران گفت: علیرغم تکثر فکری و تنوع گروه‌های مختلف در دانشگاه‌ها، هرگاه دانشگاه در درون خود ابراز وجود، نقد و اعتراض کرده، اعتراض‌ها به خوبی بیان شده اما در هر زمان که سعی شده با دانشگاه برخورد امنیتی شود و دانشگاه را از بیرون کنترل کنند، دانشگاه با مشکلات و بحران‌های جدی روبرو شده است.
تعطیلی کلاس‌های درس، یک موضوع جدید و تازه نیست
وی در پاسخ به این پرسش که “به اولین اعتراض دانشجویی اشاره کردید. جنس اعتراض دانشجویی با توجه به سیر تاریخی و تغییر نسل‌ها در این بازه زمانی ۸۰ و چند ساله تغییر کرده است؟ دانشجویان بر این باور هستند، شرکت نکردن در کلاس‌های درسی یک حرکت اعتراضی است اما مسئولان دانشگاه‌ها چنین باوری ندارند و حرکت اعتراضی دانشجویان را یک حرکت هنجارشکنانه می‌دانند. دلیل این موضوع چیست؟” گفت: این موضوع به دلیل نگاه بیرونی است؛ تصور می‌شود که یک سیاست در خارج از مرزهای ایران وجود دارد که می‌خواهد دانشگاه‌ها را تعطیل کند. هنگامی که این نگاه شکل بگیرد، مسئولان این اقدام دانشگاه‌ را در راستای توطئه بیرونی می‌دانند. به طور قطع، کسانی که از خارج از مرزها هیجان ایجاد می‌کنند، دلسوز جامعه ما نیستند. مسئله تعطیلی کلاس‌های دانشگاه، یک امر تازه و بدیع نیست. تعطیلی کلاس‌ها، یکی از ابزارهای اعتراض و همبستگی دانشجویان به حساب می‌آید که چه پیش و چه پس از انقلاب در بازه‌های زمانی مختلف مورد استفاده قرار گرفته است.
این استاد بازنشسته دانشگاه تهران تصریح کرد: تعطیلی کلاس‌ها به شکل نمادین هیچ اشکالی ندارد اما دانشجویان باید بدانند که به واسطه زنده بودن دانشگاه‌ها می‌توانند در دانشگاه‌ها ابراز وجود کرده و انتقاد کنند. زنده بودن دانشگاه به زنده بودن سازوکارها وابسته است و کلاس‌های درس، یکی از این سازوکارها است.
وی با بیان اینکه مسئله تعطیلی کلاس‌ها نباید به امری طولانی و درازمدت‌ تبدیل شود، تصریح کرد: نباید تصور کرد که با تعطیلی دانشگاه‌ها، بستر حضور دانشجویان فراهم است. دانشگاهیان نباید خانه خود را برای مدت طولانی تعطیل کنند؛ چرا که، تعطیلی درازمدت باعث می‌شود دانشجو و دانشگاه آسیب ببینند. تعطیلی موقت و موسمی کلاس‌های درس در گذشته وجود داشته، نباید با نگاه‌های منفی به این موضوع نگاه کرد. با تمام این تفاسیر، باید به دانشجویان تذکر دهیم که تدوام تعطیلی کلاس‌ها، آسیب جدی به همراه دارد. جایی که دانشجو حق اعتراض دارد، اعتراض خود را بیان کند و این موضوع موجب تعطیلی دانشگاه‌ها نشود.
گفت‌وگو باید به درستی شکل بگیرد
دکتر ظریفیان در پاسخ به این پرسش که “مسئولان
دانشگاه بر ضرورت گفت‌وگو تاکید می‌کنند و این مولفه را اساسی‌ترین راهکار می‌دانند. آیا گفت‌وگو می‌تواند در حل مشکلات کنونی نقش داشته باشد؟” گفت: بستر ذاتی دانشگاه، محلی برای پرسش، گفت‌وگو، طرح سوال‌های جدی و پاسخگویی است. گفت‌وگو نه فقط برای دانشگاه بلکه برای جامعه در اعتراض‌های اخیر نیز صدق می‌کند. مسئله گفت‌وگو، یک موضوع جدی است البته همه راهکارها نیست. گفت‌وگو به شرط اینکه به اقتضائات آن توجه شود، می‌تواند یکی از درمان‌ها باشد.