اعتباری با بیان اینکه در حال حاضر وضعیت تأمین و توزیع آنتی‌بیوتیک در داروخانه‌ها مطلوب است،اظهار داشت: این به این معنا نیست که داروخانه‌ها به میزان کافی دارو ذخیره کردند، بلکه به این معنا است که موردی را به دلیل نداشتن آنتی‌بیوتیک رد نمی‌کنند.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری شهید یاران، محمود اعتباری معاون سازمان غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در نشست علمی، آموزشی و خبری با موضوع آنتی‌بیوتیک‌ها، اظهار کرد: تجویز و مصرف منطقی داروها از مباحث بسیار مهم در حوزه دارو درمانی است. با توجه به تجویز و مصرف منطقی آنتی‌بیوتیک‌ها، مقاومت میکروبی معضل مهمی است که تمام جامعه و جهان را درگیر خواهد کرد و باعث شده در مقابل باکتری‌ها ومیکروارگانیسم‌ها خلع سلاح شویم.
معاون سازمان غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از هزینه بالای ایجاد داروهای ضد میکروبی گفت و اذعان داشت: با توجه به بحث‌های خود درمانی و عدم تکمیل دوره درمان، عدم استفاده از دانش تخصصی پزشکان تجویزکننده داروها و داروسازانی که مشاوره لازم را به مردم می‌دهند، دارو را به دلیل مقاومت میکروبی از دست می‌دهیم.
وی از هفته آگاه‌سازی درخصوص داروهای آنتی‌میکروبیال یاد کرد و گفت: به دلیل اهمیت بحث مقاومت میکروبی توسط سازمان بهداشت جهانی، هفته ای با این عنوان و با شعار «همه با هم برای پیشگیری از مقاومت داروهای ضدمیکروبی»معرفی شده است تا آگاهی رسانی لازم به مردم داده شود.
وی افزود: به ترتیب روز جمعه؛ به عنوان روز مسئولیت همگانی و مشارکت اجتماعی با رویکرد یکپارچه برای حفظ اثربخشی داروهای ضدمیکروبی، روز شنبه؛ آموزش و افزایش آگاهی و فرهنگ‌سازی برای حفظ اثربخشی داروهای ضدمیکروبی، روز یکشنبه؛ رسالت رسانه برای حفظ اثربخشی داروهای ضد میکروبی، روز دوشنبه؛ دامپزشکی و مصرف مسئولانه برای حفظ اثربخشی داروهای ضدمیکروبی، روز سه شنبه؛ محیط زیست و مدیریت پسماند برای حفظ اثربخشی داروهای ضدمیکروبی، روز چهارشنبه؛ ارائه مسئولانه خدمات سلامت و مدیریت مصرف برای حفظ اثربخشی داروهای ضدمیکروبی و روز پنجشنبه؛ پژوهش و فناوری و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان برای حفظ اثربخشی داروهای ضدمیکروبی نام‌گذاری شده است.
اعتباری از خود درمانی مردم گفت و اذعان کرد: در حال حاضر شاهد خوددرمانی توسط مردم هستیم و داروها به‌طورکامل توسط بیمار مصرف نمی‌شود و داروها را برای دوره بعدی که بیمار می‌شوند، کنار می‌گذارند و از مشورت همه به جز مشورت پزشک و داروساز استفاده می‌کنند.

با توجه به تبعات خوددرمانی برای حوزه دارودرمانی، این اقدامات هزینه فراوانی را به سیستم درمانی تحمیل می‌کند، از این رو باید اقدامات لازم انجام گیرد تا در مقابل میکروارگانیسم‌ها خلع سلاح نشویم.

اعتباری ادامه داد: میکرو اگانیسم‌ها راه‌های مختلفی دارند تا حیات خود را حفظ کنند، با روش‌های غیرمعمول و غیرمنطقی مصرف دارو این کمک را به میکروارگانیسم می‌کنیم تا بتواند حیات خود را ادامه دهد، البته گاهی سویه‌های جدیدی ایجاد می‌شود که به داروهای قبلی نیز پاسخ نمی‌دهد.

وی افزود: با عفونت‌هایی روبه‌رو هستیم که توسط ویروس‌ها و باکتری‌ها ایجاد می‌شود، به عنوان مثال بیماری‌هایی مانند کرونا، آنفلوانزا و سرماخوردگی، بیماری‌های ویروسی هستند، همچنین آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضدمیکروبی مانند آزیترومایسین، سفیکسیم و آموکسی‌سیلین از داروهای پرمصرف خوددرمانی هستند، آموکسی‌سیلین از جمله داروهایی است که بسیار پر مصرف است.
در حال حاضر وضعیت تأمین و توزیع آنتی‌بیوتیک در داروخانه‌ها مطلوب است، البته به این معنا نیست که داروخانه‌ها به میزان کافی دارو ذخیره کردند، بلکه به این معنا است که موردی را به دلیل نداشتن آنتی‌بیوتیک رد نمی‌کنند.

معاون سازمان غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به فروش سایر داروها همراه با آنتی‌بیوتیک‌ها، گفت: این اقدام در حوزه درمان سبد فروشی نام دارد که یعنی اگر دارویی خریداری شود باید در مقابل داروی دیگر که توزیع کننده عنوان می‌کند، خریداری شود ؛ این اقدام غیرقانونی است و با شرکت‌های پخش که اقدام به این کار کردند، برخورد کردیم.

وی افزود: در بحث کمبودهای دارویی، بحثی به عنوان پلن دارویی داریم، یعنی مشخص می‌شود سهمیه هر داروخانه چقدر است، در این سهمیه دارویی، عنوانی به نام سبدفروشی نداریم، یعنی شرکت‌های دارویی موظف هستند میزان دارویی که اعلام شده را در اختیار داروخانه قرار دهد، اگر داروخانه متقاضی تعداد بیشتری بود با آن شرکت وارد مذاکره می‌شود که چگونه سهمیه بیشتری دریافت کند.
اعتباری با اشاره به کمبود دارو برای بیماران خاص، افزود: با توجه به اینکه تعداد بیماران خاص مانند بیماران ام اس و پیوندی مشخص است، در زمینه تأمین داروهای خاص برنامه‌ریزی وجود دارد، از این رو داروها در حال تهیه بوده و این در حالی است که گاهی اختلالاتی ایجاد می‌شود.وی افزود: فرآورده تولید داخل قلم انسولین وجود دارد، اما کمبود آن مربوط به برند خاص بوده که اکنون تأمین شده و تغییر قیمت داشته است که توسط بیمه پوشش داده می‌شود. دارویی مانند انسولین بدون نسخه در اختیار بیمار قرار نمی‌گیرد و حتی فرد نمی‌تواند تقاضای دارو به صوت آزاد داشته باشد، زیرا داروخانه موظف است، داروها را در سامانه‌های مربوطه ثبت کند.وی با بیان اینکه در زمانی که با کمبود دارو مواجه باشیم، عده‌ای فرآورده را به صورت قاچاق و تقلبی عرضه می‌کنند، اظهار داشت: لازم است به مردم گفت که فرآورده را خارج از سیستم درمانی تهیه نکنند، زیرا قابل اعتماد نیست، اما اگر مواردی توسط مردم مشاهده شد، باید به سامانه ۱۹۰ گزارش شود که در معاونت درمان با این موضوع برخورد می‌شود.اعتباری نیز گفت: تمام مؤلفه‌های تهیه و تولید دارو در اختیار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیست، دارو نیازمند ارز، نقدینگی و سیستم‌های مهندسی است، در حال حاضر تکنولوژی تولید دارو به خارج وابسته است، فعالیت سامانه‌ها و زیرساخت فناوری اطلاعات باید فراهم باشد، از این رو تلاش می‌کنیم مشکلی در این راستا وجود نداشته باشد.رسول سلطانی متخصص داروسازی بالینی با گرایش آنتی‌بیوتیک درمانی نیز با اشاره به تجویز غیرمنطقی دارو به ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها، اظهار کرد: بر اساس کمیته بررسی نسخه‌ها، مصرف غیر منطقی آنتی‌بیوتیک در کشور بسیار بالا بوده، به گونه‌ای که مصرف آن در کشور ۱۶ برابر استاندارد جهانی است.چند عامل بیمار، پزشک، داروساز و محیط کار در تجویز غیرمنطقی داروها به ویژه آنتی‌بیوتیک دخیل هستند، بسیاری از بیماران این باور غلط را در خصوص آنتی‌بیوتیک و تأثیرات آن دارند که برای سرماخوردگی و بیماری‌های ویروسی ضروری است، همچنین بیماران معتقد هستند تا زمانی که آنتی‌بیوتیک مصرف نکنند درمان برای آن‌ها رخ نمی‌دهد که این باور نادرست است.متخصص داروسازی بالینی با گرایش آنتی‌بیوتیک درمانی تصریح کرد: زمانی آموکسی سیلین که امروز بی‌ارزش است، بهترین درمان برای عفونت ریه بود، از این رو نیاز است که در خصوص مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و بیماری‌های عفونی شایع، اطلاعات پزشک به روز باشد، این در حالی است که عده‌ای از پزشکان به دلایل مختلف به این موضوع اهمیت نمی‌دهند.وی بیان کرد: زمانی که اطلاعات کافی و به روز در خصوص تجویز آنتی‌بیوتیک و بیماری‌های عفونی وجود نداشته باشد، تجویز غیرمنطقی را بیشتر شاهد خواهیم بود، به عنوان مثال در علم پزشکی مسئله غیرمعمولی است که برای عفونت پوستی ساده، سفیکسیم تجویز شود، زیرا سفیکسیم برای این عفونت مؤثر نیست، از این رو علم پزشک در تجویز منطقی دارو به ویژه آنتی‌بیوتیک حائز اهمیت است.سلطانی با بیان اینکه در حال حاضر که عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفلوانزا شایع شده است بسیاری از بیماران برای تهیه آنتی‌بیوتیک و مصرف خودسرانه به داروخانه‌ها مراجعه می‌کنند، افزود: این در حالی است که بسیاری از دارخانه‌ها آنتی‌بیوتیک مورد نیاز را در اختیار بیمار قرار می‌دهند که اقدام نادرستی است.وی نیز گفت: آنتی‌بیوتیک داروی ارزشمند و حیاتی است و مصرف بی‌رویه آن مقاومت دارویی ایجاد می‌کند که مساوی با مرگ و میر بالا و عوارض فراوان است. امروزه جهان با چالش بزرگ افزایش مقاومت میکروبی به دلیل مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک مواجه است و مسلم است که کشورهای در حال توسعه با این چالش بیشتر مواجه هستند، زیرا شیوع مصرف بی‌رویه بالاتر است، بنابراین باید مصرف منطقی آنتی‌بیوتیک مورد بررسی قرار گیرد. از این رو از داروسازان می‌خواهیم به داروهای بدون نسخه به ویژه آنتی بیوتیک‌ها بیشتر توجه کنند و آن‌ها را به بیمار ارائه ندهند.متخصص داروسازی بالینی با گرایش آنتی‌بیوتیک درمانی اظهار کرد: یکی از چالش‌های بزرگ امروز که مراجع ذیصلاح باید به آن بپردازند، بعضی از درمانگاه‌ها به ویژه خیریه‌ها بوده که بسیار شلوغ است و حجم کاری پزشکان بالا است.سلطانی افزود: بسیاری از بیماری‌های شایع در جامعه به ویژه در فصول سرد سال، بیماری‌ها ویروسی هستند که نیاز به آنتی‌بیوتیک ندارند و روی ویروس مؤثر نیستند، آنتی بیوتیک‌هایی مانند آموکسی سیلین، سفیکسیم، آزیترومایسین ضد باکتری هستند نه ضد ویروس، اینکه برای درمان سرماخوردگی نیاز به پنی‌سیلین بوده، باور غلطی است.وی با اشاره به اینکه بسیاری از افراد به صورت خودسرانه برای درمان گلودرد آنتی‌بیوتیک تهیه می‌کنند، اظهار کرد: بیش از ۹۰ درصد گلودردها ویروسی هستند و نیاز به آنتی‌بیوتیک از جمله آزیترومایسین و آموکسی سیلین ندارد و تنها نیازمند داروهایی مانند آبنبات سرد، ایبوپروفن و قرقره محلول ضددرد است. از این رو می‌توان به بیماران توصیه کرد که چهار روز اول بیماری در صورتی که آبریزش دارند، استراحت و از دهان‌شویه بنزیدامین استفاده کنند و انتظار بهبود سریع نداشته باشند، اگر بیماری گلو درد، بدون آبریزش و درد بدن داشت و بیش از سه روز بیماری وی به طول انجامید به پزشک مراجعه کند، زیرا احتمال باکتریایی بودن بیماری وجود دارد. اکنون با مصرف خودسرانه و فراوان آزیترومایسین توسط بیماران مواجه هستیم، این در حالی است که مصرف این داروها دارای عارضه آریتمی قلبی و مرگ ناشی از آن است، همچنین به دلیل عارضه فراوان با دیگر داروها در تداخل است و زمانی که کنار دیگر داروها مورد استفاده قرار گیرد ریسک عارضه قلبی و مرگ افزایش می‌یابد.

خبرنگار: الهام خانی