مزایای عرضه گواهی سپرده نفت خام چیست؟

گواهی سپرده نفت خام یک ابزار جدید در بازار سرمایه است که به گفته کارشناسان، مزیت‌هایی از جمله افزایش شفافیت و تسهیل ورود بخش خصوصی به حوزه نفتی را به همراه دارد.

به گفته مدیر عامل بورس انرژی آقای نقوی، از فردا ۲۲ اسفندماه معاملات گواهی سپرده نفت خام آغاز خواهد شد. فراهم شدن سازوکاری برای افزایش سهم بخش خصوصی در صادرات نفت خام از مسیر بورس؛ طرحی که در طول دهه ۹۰ در راستای اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی پا به عرصه اجرا گذاشت و بار‌ها مطرح و مورد آزمون و خطا واقع شد.

سال ۹۷ آقای حسینی مدیر عامل سابق بورس انرژی، در خصوص عرضه نفت در بورس گفته بود: حجم عرضه یک میلیون بشکه بوده که خوشبختانه از این میزان ۲۸۰ هزار بشکه با قیمت هر بشکه ۷۴ دلار و ۸۵ سنت مورد معامله قرار گرفت.

عرضه‌هایی که اشکالاتی به آن وارد بود و تداوم اجرای آن را با مشکلاتی مواجه کرد؛ آقای نقوی مدیر عامل بورس انرژی در خصوص برخی از اشکالات طرح قبلی عرضه نفت در رسانه ملی گفت: در شیوه قبلی در سر رسید اوراق تسویه نقدی اتفاق می‌افتاد و با توجه به دوره زمانی که در سر رسید این اوراق پیش بینی شده بود، تعهدات به دولت‌های آتی منتقل می‌شد همچنین امکان معاملات ثانویه آن وجود نداشت.

اما حالا به گفته مسئولان وزارت نفت و بورس انرژی، پس از گذشت چند سال تمام نکات و اشکالات مطرح شده در طرح قبلی رفع و قرار شده عرضه نفت با اسم گواهی سپرده نفت خام با ساختاری متفاوت مجدد در بازار شفاف بورس انرژی انجام شود؛ گواهی که مدیر عامل بورس انرژی در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان در خصوص چیستی آن بیان کرد: گواهی سپرده نفت خام یک ابزار استاندارد در بورس بوده که جزء ابزار‌های مصوب شورای عالی بورس است.

او افزود: در این چارچوب مخازن شرکت ملی نفت ایران را در بورس انرژی پذیرش کردیم و در این راستا گواهی به پشتوانه نفت متعلق به شرکت ملی نفت منتشر خواهد شد. اشخاص می‌توانند نسبت به خریداری گواهی نفت و همچنین تحویل آن بر اساس اطلاعیه‌های گشایش انبار اقدام کنند.

اشخاص حقوقی به شکل مستقیم می‌توانند برای خرید گواهی سپرده نفت خام اقدام کنند
گواهی سپرده نفت خامی که همه افراد نمی‌توانند وارد معامله آن شوند؛ در این رابطه نقوی می‌گوید: اشخاص حقوقی به شکل مستقیم می‌توانند برای خرید اقدام کنند. اما اشخاص حقیقی صرفا از طریق شرکت‌های سبدگردان می‌توانند خرید داشته باشند به هر حال به سبب این که این بازار در ابتدای راه بوده و افراد آشنایی کافی از این بازار ندارند، بنابر این تصمیم گرفته شد افراد حقیقی از طریق سبدگردان‌هایی که حرفه‌ای هستند به شکل غیر مستقیم به این بخش ورود پیدا کنند.

گواهی سپرده نفت خامی که دارای معاملات ثانویه بوده و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران آقای محسن خجسته فر درباره ماهیت آن می گوید: انتشار این نوع اوراق در بخش صادرات نفت، کار جدید و یک ابزار مالی بسیار ارزشمند است و دارنده هر یک از این ورقه‌های سپرده، مالک نفت خواهد بود.

اما به گفته مسئولان و کارشناسان حوزه بورس انرژی، انتشار گواهی سپرده نفت خام مزیت‌هایی از جمله افزایش شفافیت و تسهیل ورود بخش خصوصی به حوزه نفتی را به همراه دارد.

در ادامه آقای نقوی در رابطه با مزیت‌های گواهی سپرده نفت خام گفت: گواهی سپرده نفت خام یک ابزار جدید در بازار سرمایه بوده که قیمت گذاری این‌گواهی ارزی و تسویه آن به شکل ریالی است.

تنوع بخشی به فروش نفت با ابزار گواهی سپرده نفت خام
او در ادامه افزود: تاکنون ابزاری که بتوانیم بر مبنای قیمت نفت خام مبادلاتی را داشته باشیم در بورس نبود از سوی دیگر ابزاری شفاف برای فروش نفت است همچنین این گواهی سبب تسهیل ورود بخش خصوصی می‌شود. مورد دیگر این که این ابزار تنوع بخشی مناسبی در شیوه فروش نفت است.

کوتاه شدن دست دلال ها با گواهی سپرده نفت خام
آقای رضا هوشمند کارشناس بورس انرژی نیز در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان در رابطه با سایر مزیت‌های انتشار گواهی سپرده نفت خام مطرح کرد: انتشار گواهی‌های نفت خام می‌تواند تا حدودی دست دلال‌ها در این بخش را کوتاه کند و سود بیشتری به فروشنده‌ها برساند چرا که کشف قیمت در بورس بر اساس عرضه و تقاضای واقعی و بسته به محصول تحت تأثیر قیمت‌های جهانی صورت می‌گیرد. نباید از نقش این گواهی در زمینه صادرات عبور کرد.

کمک به رفع کسری بودجه دولت با گواهی سپرده نفت خام عملیاتی می شود
گواهی که می‌تواند به رفع کسری بودجه دولت هم کمک کند؛ آقای کیارش مهرانی کارشناس مالی نیز با تاکید بر این نکته گفته است: با توجه به اینکه تاکنون امکان چنین سرمایه‌گذاری وجود نداشته، اگر اعتماد مردم به این اوراق تامین شود، این اوراق می‌تواند منابع مالی مناسبی را برای دولت فراهم کند تا بتواند بخشی از کسری بودجه خود را جبران کرده و از طرف دیگربا پیش‌بینی قیمت ارز و قیمت نفت، سرمایه‌گذاران می‌توانند این اوراق را در مالکیت خود قرار دهند و سرمایه گذاری در این حوزه داشته باشند.

به گفته مسئولان شرکت ملی نفت به مدت ۱۸ ماه رایگان فرآیند انبارداری برعهده گرفته است و در صورتی که خود دارندگان هم امکان تحویل گواهی‌ها را نداشته باشند، شرکت ملی نفت ایران به وکالت از خریداران گواهی‌ها را تحویل و فرآیند صادارت را انجام می‌دهد. حالا باید منتظر ماند و دید با آغاز معاملات از این گواهی چه استقبالی صورت می‌گیرد؟