مروری بر آیین‌های اصفهان در عاشورا/ از شبیه‌سازی صحرای کربلا تا حضور در ۴۰ منبر

رئیس مرکز تخصصی هنرهای ملی و آئینی شهرداری اصفهان گفت: یکی از برنامه‌های مردم کاشان در شب عاشورا مراسم شمع‌زنی است که در آن، در ساعاتی مانده به غروب آفتاب ۷۲ شمع به یاد ۷۲ شهید روز عاشورا در دست گرفته و به‌صورت پابرهنه در ۴۰ مکان مذهبی و مقدس شهر روشن می‌کنند.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری شهید یاران، عزاداری محرم با فرهنگ و آداب شهرهای مختلف درهم‌آمیخته است و هر یک از مناطق کشورمان هم سبک و سیاق خود را در عزاداری و برپایی مراسم سوگواری دارند.

از سوی دیگر در بسیاری از سنت‌های عزاداری شهرهای مختلف، شباهت‌های فراوانی وجود دارد و برپایی دسته‌های عزاداری، تعزیه، گرداندن علم، چاووشی‌خوانی و نخل، کتل و تهیه غذای نذری از جمله مراسمی است که در شهرهای کشور برپا می‌شود. گاهی این سنت‌ها به‌اندازه‌ای جالب توجه است که مردم را نه‌تنها از سراسر کشور، بلکه از کشورهای دیگر به تماشا دعوت می‌کند.

در این گزارش به بررسی چند آئین مختص به روزهای پایانی دهه اول ماه محرم پرداختیم:

منصور قربانی، رئیس مرکز تخصصی هنرهای ملی و آئینی شهرداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا پیرامون آئین شمع‌زنی و چهل منبر اظهار کرد: از برنامه‌های مردم کاشان در شب عاشورا مراسم شمع‌زنی است که در آن در ساعاتی مانده غروب آفتاب، ۷۲ شمع به یاد ۷۲ شهید روز عاشورا در دست گرفته و با وضو و طهارت و به‌صورت پابرهنه در ۴۰ مکان مذهبی و مقدس شهر نظیر زیارتگاه‌ها، مساجد، تکیه‌ها و حسینیه‌ها به یاد شهیدان کربلا شمع روشن می‌کنند.

وی افزود: دلیل اینکه عزاداران به چهل مکان مقدس می‌روند و در آن مکان‌ها شمع روشن می‌کنند، این است که بنا به نوشته مقاتل و تاریخ عاشورایی، کاروان اسرای اهل بیت (ع) را از کربلا تا شام چهل منزل بردند.

رئیس مرکز تخصصی هنرهای ملی و آئینی شهرداری اصفهان خاطرنشان کرد: متولیان مکان‌های مقدس منبری برای روشن کردن شمع در جلو ورودی این محل‌ها در نظر گرفته و در کنار آن منبر کاسه‌ای می‌گذارند تا شمع زنان نقل و نبات و بسته‌های مشکل‌گشا و شکلات را در آن قرار داده و متولی آن مکان این نذورات را بین کودکان تقسیم می‌کند.

مروری بر آیین‌های اصفهان در عاشورا/ از شبیه‌سازی صحرای کربلا تا حضور در ۴۰ منبر

وی همچنین در خصوص آئین جغجغه زنی گفت: در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی، رسم جغجغه زنی در تعدادی از شهرها و روستاهای اصفهان با حضور عزاداران حسینی انجام می‌شود.

قربانی با بیان اینکه عزاداران در دسته‌های چند نفره یا به صورت انفرادی، دو عدد جغجغه چوبی را در دست گرفته و در کوچه‌ها به پرسه زنی مشغول می‌شوند و هم‌زمان با برهم کوبیدن جغجغه‌ها و صدای خاص آن را در گوش کوچه‌ها طنین‌انداز می‌کنند، اظهار کرد: این مراسم معمولاً از نقطه خاصی آغاز می‌شود و در امامزاده‌ای به نقطه اوج می‌رسد و پس از عزاداری در این دو محل و نوحه خوانی، عزاداران به مکان آغاز باز خواهند گشت

مروری بر آیین‌های اصفهان در عاشورا/ از شبیه‌سازی صحرای کربلا تا حضور در ۴۰ منبر

وی همچنین در توضیح آئین شبیه‌سازی فرات و صحرای کربلا گفت: شهر هرند از جمله کانون‌های اصلی عزاداری شرق اصفهان به شمار می‌رود که سوگواران زیادی را از دیگر مناطق شرقی به این شهر می‌کشاند.

رئیس مرکز تخصصی هنرهای ملی و آئینی شهرداری اصفهان ادامه داد: در آئین شبیه سازی فرات و صحرای کربلا، تمامی صحنه‌های واقعه کربلا شبیه‌سازی می‌شود و به صورت آئین عزاداری از مکانی موسوم به قدس الحسین این شهر به طرف حسینیه ادامه پیدا می‌کند.

مروری بر آیین‌های اصفهان در عاشورا/ از شبیه‌سازی صحرای کربلا تا حضور در ۴۰ منبر

وی در خصوص آئین فانوس گردانی در کوهپایه با بیان اینکه این آئین در شهر و در شب شام غریبان برگزار می‌شود، تصریح کرد: این مراسم با قدمتی بیش از ۲ قرن در حقیقت از اصلی‌ترین مراسمات بومی این منطقه محسوب می‌شود و عزاداران حسینی در این منطقه با حرکت از روستای جبل مسیر عزاداری خود را آغاز می‌کنند.

قربانی ادامه داد: در مراسم فانوس گردانی کوهپایه مردم با در دست گرفتن فانوس‌های روشن و همچنین علامت‌هایی که با تعداد زیادی فانوس که عمدتاً چهل عدد است و گردش در کوچه و خیابان و روضه خوانی اهل بیت غریب و مظلوم امام حسین (ع) به سمت امامزاده شاه ناصر این منطقه رفته و این امامزاده محل عزاداری و اجتماع عزاداران حسینی در شام غریبان می‌شود