چشم آسمان زمستان روشن می‌شود؟ تغییر مدل‌های هواشناسی و الگوهای بارش از اثرات تغییر اقلیم بر محیط‌زیست است، از این‌رو پیش‌بینی صحت میزان درصد بارش‌ها و بیشترین ماه‌های بارندگی، گمانه‌زنی است، ازاین‌رو اتخاذ تدابیر لازم برای کاهش مخاطرات نیازمند ارزیابی متناسب و اجرایی شدن مدیریت لازم است. به گزارش خبرنگار پایگاه خبری شهید یاران، طی […]
چشم آسمان زمستان روشن می‌شود؟
تغییر مدل‌های هواشناسی و الگوهای بارش از اثرات تغییر اقلیم بر محیط‌زیست است، از این‌رو پیش‌بینی صحت میزان درصد بارش‌ها و بیشترین ماه‌های بارندگی، گمانه‌زنی است، ازاین‌رو اتخاذ تدابیر لازم برای کاهش مخاطرات نیازمند ارزیابی متناسب و اجرایی شدن مدیریت لازم است.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری شهید یاران، طی تیر سال‌جاری پیش‌بینی‌های ارائه شده در ENSO و منابع به‌روز شده توسط مرکز تحقیقات آب و هوایی دانشگاه کلمبیا ایالات متحده، نشان داد در ماه‌های اکتبر، نوامبر و دسامبر ۲۰۲۳ (مصادف با پاییز ۱۴۰۲) منطقه‌ای که بیشترین بارش را نسبت به نرمال دارد، منطقه غرب آسیا و به طور دقیق‌تر ایران و کشورهای همسایه آن خواهد بود و گستره ایران در فصل پاییز با احتمال ۴۰ تا ۶۰ درصد بارشی فراتر از نرمال را تجربه می‌کند، اگرچه در سراسر ایران شاهد بارندگی‌های خوبی خواهیم بود، اما بیشترین بارندگی‌ها در پاییز امسال برای نیمه جنوبی پیش‌بینی می‌شود، از این‌رو برخی کارشناسان و متخصصان کشور از وارد دوره جدیدی ترسالی و بارش‌ها در فصل پاییز و تا حدودی در زمستان بیشتر از نرمال اظهارنظر کردند.
دانشمندان علوم جو و اقیانوس مدت‌هاست که کشف کرده‌اند ناهنجاری‌های فشار و دمای اقیانوسی (ال-نینو و لانینا) نقش مهمی در گردش‌های جوی و آب و هوا در مقیاس‌های کوچک و بزرگ ایفا می‌کنند و به ویژه در فصل سرد که سامانه‌های جوی پرفشار بارشی حاکم می‌شوند، این موضوع صادق است و انتظار می‌رود، رویداد ال‌نینو در آب و هوای فصل پاییز و زمستان ۱۴۰۲ تأثیرات مهمی بر جای بگذارد، بر اساس آخرین داده‌ها، ناهنجاری ال‌نینو در حال رشد است و وقوع یک رویداد متوسط تا قوی ال‌نینو مورد انتظار است که تأثیرات گسترده‌ای آب و هوایی در فصول پاییز و زمستان ۱۴۰۲ در مناطق مختلف جهان خواهد داشت.
بر این اساس، سازمان هواشناسی طی اطلاعیه‌ای درباره بارش‌ها اعلام کرد: «بر اساس داده‌های مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی، بارش‌های فرانرمال از اوایل ماه جاری (آبان) آغاز می‌شود، ضمن اینکه میزان بارندگی‌های کشور ۲۰ درصد بیشتر از میانگین ۳۰ ساله بوده است، زیرا سال گذشته پس از پایان هفته چهارم پاییز در ۱۲ استان کشور حتی یک قطره باران هم نباریده بود و میانگین بارش حدود ۱۰ استان نیز کمتر از یک میلی‌متر بود.
این در حالی است که از ابتدای سال زراعی تا پایان هفته چهارم پاییز فقط بارش در یک استان جنوبی صفر بوده و بارندگی‌های پاییز در ۳۰ استان شروع شده است، داده‌های مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور نشان می‌دهد، گیلان با میانگین دریافت حدود ۱۰۸ میلی‌متر باران، پربارش‌ترین استان کشور تا بیست‌وششم آبان است، پس از گیلان بیشترین بارش‌ها به‌ترتیب برای استان‌های مازندران با ۹۶، گلستان ۵۹ و اردبیل با ۳۹ میلی‌متر بوده است.
کارشناسان حوزه هواشناسی اذعان دارند که طی مهر امسال به‌طور متوسط ۶.۵ میلی‌متر بارندگی در کشور ثبت شد، در این بازه زمانی، میانگین بارش نرمال ۵.۱ میلی‌متر است، بنابراین به‌طور متوسط ۱.۴ میلی‌متر بارش طی هفتمین ماه سال جاری، بیش از حد نرمال بود، باران به طور تقریبی در نیمه شمالی بیشتر بارید به گونه‌ای که در استان‌های گیلان، مازندران، گلستان، کرمانشاه، سمنان، زنجان، خراسان شمالی، رضوی، چهارمحال، تهران، البرز، اردبیل، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی بالاتر از نرمال بود، گرچه بارش مؤثر (بالاتر از ۱۰ میلی‌متر) که در نتیجه آن خاک مستعد کشت بذر شود، محدود به نوار شمالی کشور می‌شد، از این‌رو بارش در استان‌های فارس، قزوین، قم، کردستان، کرمان، لرستان، هرمزگان، همدان و یزد، زیر حد نرمال بود.
در این میان کارشناسان اعتقاد دارند با وجود اینکه بر اساس انتظارات بارش‌های سال زراعی زودتر آغاز شد و میزان آنها نیز تا اینجا بیشتر از نرمال بوده است، اما کم‌بارشی انباشته و خشکسالی‌های متوالی گذشته با یک سال بارش نرمال جبران نمی‌شود، همچنان بخش وسیعی از کشور تحت‌تأثیر درجات مختلف خشکسالی است که ضرورت مدیریت منابع آب را بیش از پیش می‌کند، از این‌رو مطابق داده‌های مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی از ابتدای سال آبی جاری تا روز یکشنبه چهاردهم آبان‌ماه بارش‌ها در ۲۳ استان کشور منفی بوده است که این خلاف پیش‌بینی بارش‌های فرانرمال را نشان می‌دهد.
پیش‌بینی بارش‌های خوب در آذر ۱۴۰۲
آن‌گونه که حسین اردکانی، پدر علم هواشناسی ایران با استناد به نقشه‌ها و مدل‌های هواشناسی اظهار کرده است، بارش‌های به نسبت خوبی در آذر و دی امسال خواهیم داشت، از این‌رو جمعه بیست‌وششم آبان سامانه بارشی وارد جنوب غرب ایران شده و خوزستان تا یک قسمتی از ایلام و احتمال فارس را تحت تأثیر قرار داده است و شاهد بارندگی خوبی در این استان‌ها خواهیم بود،
لذا این سیستم کم عمق و ضعیف باعث بارندگی به نسبت خوبی در مناطق کوهستانی می‌شود و رگبار شدید و خوبی دارد، پس از آن به سمت هرمزگان و بندرعباس و در راستای شرق حرکت می‌کند و ۴۸ و ۷۲ ساعته از کشور خارج می‌شود.
وی با بیان اینکه این سامانه وارد تهران نمی‌شود، اما یک سیستم دیگر در همین بازه زمانی از شمال وارد و آذربایجان‌های غربی و شرقی را در برمی‌گیرد و وارد دریای خزر می‌شود، این سامانه بارندگی قابل توجهی دارد و مرکز ایران را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، ابراز داشته است: طی هفته جاری موج بارشی به نسبت خوبی وارد کشور می‌شود که می‌توان گفت اولین موج پاییزی برای ماه آذر است که بارندگی نسبتاً خوبی خواهد داشت و همه ایران را تا اندازه‌ای تحت تأثیر قرار خواهد داد، برای نمونه در تهران بارندگی طی روزهای دوشنبه و سه‌شنبه خواهیم داشت که هوا را از این آلودگی شدید خارج می‌کند، همچنین باد به نسبت شدیدی نیز وجود دارد و هوا چند درجه خنک خواهد شد.
بنابر اعتقاد پدر علم هواشناسی ایران، در طول آذر امسال تا انتهای پاییز چند سیستمی به این صورت داریم، می‌آیند و از روی منطقه رد می‌شوند. مانند مهر و آبان وضعیت بدی نخواهیم داشت و امیدوارم سومین ماه پاییز در بحث بارش‌ها نرمال شود، گرچه نمی‌تواند کاهش بارندگی فصل پاییز را جبران کند.
وی با اشاره به اینکه سازمان هواشناسی اعلام کرده در فصل پاییز بارش‌های نرمال و فرانرمال داریم، معتقد است، با اینکه آذر بارش‌های خوبی می‌بینم، اما نمی‌تواند سه ماه ما را حتی در تمام مناطق نرمال یا فرانرمال برساند، شاید بارش دو تا سه استان را به نرمال برساند، اما نمی‌تواند به فرانرمال برساند، از این‌رو نقشه‌های هواشناسی نشان می‌دهد در دی‌ماه بارندگی نرمال است، اما درجه حرارت نیز بالای نرمال است و هوا خیلی سرد نمی‌شود، البته در بهمن بین ۲۰ تا ۳۰ درجه توده هوای سرد از اوراسیا وارد کشور می‌شود که پیش‌بینی می‌کنیم دما را به زیر نرمال کاهش دهد و بیشتر نقاط کشور سرما را به طور کامل حس کنند، این سرما با بارش برف همراه است.
صحت پیش‌بینی بارش‌های زودهنگام در پاییز و زمستان ۱۴۰۲
احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره صحت پیش‌بینی بارش‌های زودهنگام در پاییز و زمستان ۱۴۰۲، می‌گوید: در سه سال گذشته شرایط لانینا حاکم و سطح آب تا عمق ۲۰۰ متری سردتر از حد نرمال بود، اما طی تابستان دمای سطح آب اقیانوس تغییر کرد و گرم‌تر از دمای نرمال شد، از این‌رو تغییر دمای آب اقیانوس در چنین پهنه وسیعی بر الگوهای جوی و گردش جریان هوا از سطح زمین تا لایه‌های فوقانی جو تأثیرگذار است، به طوری که با وقوع ال‌نینو جریان‌های شرقی سطوح زیرین جو که به آنها «بادهای تجارتی» گفته می‌شود ضعیف‌تر از حالت نرمال می‌شوند و سرعت باد در سطح اقیانوس کاهش پیدا می‌کند و به عبارتی جریان هوا و جریان آب در سطح و عمق اقیانوس دچار تغییرات می‌شود.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه براساس پیش‌بینی‌ها اعلام شده بود که کشور ایران، امسال بزرگ‌ترین ترسالی را در پاییز تجربه خواهد کرد؟ می‌افزاید: به هیچ‌وجه چنین اظهارنظرها را نمی‌توان تأیید کرد، زیرا همه این مباحث تنها احتمال است، چراکه پیش‌بینی‌ها ناشی از پیش‌بینی خروجی مدل‌های عددی، سازوکاری به منظور تفصیل این موضوعات محسوب می‌شود، یعنی نمی‌توانیم به درستی مدل خروجی‌ها، صددرصد یقین داشته باشیم، اما به احتمال بسیار، بارندگی در پاییز ۱۴۰۲ بیش از نرمال خواهد بود.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی کشور اظهار می‌کند: در واقع با رخداد ال‌نینو یا لانینا الگوهای جوی منطقه اقیانوس آرام و مناطق حاشیه آن مانند جنوب‌شرق آسیا یا قاره‌های آمریکای شمالی و جنوبی متناسب با آن تغییر می‌کند، چراکه هوا یک سیال به هم پیوسته است، این تغییرات در مناطق دورتر اتمسفر زمین هم احساس می‌شود و به همین سبب از آن به نام دورپیوند انسو یاد می‌شود.
وی می‌افزاید: کشور با محل وقوع ال‌نینو فاصله زیادی دارد، ایران در عرض‌های جنب حاره تا میانی زمین و در طول جغرافیایی دور از محل وقوع ال‌نینو قرار دارد؛ بنابراین فاز گرم و سرد انسو تنها فاکتور مؤثر و تعیین‌کننده مقدار بارش فصلی محسوب نمی‌شود و عوامل تعیین‌کننده دیگری نیز وجود دارند که مانند ال‌نینو از چند ماه قبل قابل پیش‌بینی نیستند.
وظیفه ادامه می‌دهد: براساس مطالعات آماری با رخداد ال‌نینو بارش‌های پاییزه و تا حدی نیمه اول زمستان در ایران تقویت می‌شود، اثر فازهای انسو در ایران مانند شمال استرالیا یا جنوب‌شرق آسیا نیست که در فاصله بسیار نزدیک محل وقوع این پدیده است؛ به‌طور مثال هنگامی که لانینا رخ می‌دهد، با احتمال ۹۰ درصد و بیشتر بارش‌های فیلیپین، اندونزی و شمال استرالیا بیش از حد نرمال و این منطقه وارد دوره ترسالی می‌شود، اما این تأثیرات در ایران با این قطعیت قابل پیش‌بینی نیست.
وی می‌گوید: بارندگی در کشور ایران مانند کشورهای اروپایی همبستگی خیلی زیادی با دورپیوند ال‌نینو و لانینا ندارد و نمی‌توان تنها با لحاظ آن نظر قطعی درباره میزان بارش‌های پاییزی و زمستانی ارائه کرد، ال‌نینو بر میزان بارندگی‌های تمام نقاط کشور تأثیر یکسان ندارد و بیشتر بر بارش بخش‌های جنوبی کشور مؤثر است و افزون بر آن چندین عامل دیگر به جز ال‌نینو و لانینا بر شرایط اقلیمی و بارندگی‌های ایران تأثیرگذار هستند؛ بنابراین برای پیش‌بینی وضعیت بارش فصلی تمام این عوامل را باید لحاظ کرد که بسیاری از آنها برای بیش از یک ماه قابل پیش‌بینی نیستند.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی کشور اضافه می‌کند: به‌طور کلی بر اساس داده‌های کنونی مدل‌های عددی به احتمال زیاد (۵۰ تا ۷۰ درصد) با بارش‌هایی در حد نرمال تا بیش از نرمال مواجه خواهیم بود و این پیش‌بینی‌ها به‌صورت یقینی و صددرصد نیست.
وی اظهار می‌کند: بر اساس شاخص‌های موجود و مدل‌های عددی، بارش پاییزی و نیمه اول زمستان در حد نرمال تا فراتر از نرمال پیش‌بینی شده است و شدت تغییرات آن در هر منطقه می‌تواند متفاوت باشد که باید برای پیش‌بینی مقدار بارش به مدل‌های پیش‌بینی کوتاه مدت و چند روزه رجوع کنیم.
Friday, 26 April , 2024