زعفران، طلای سرخی که طلایش به کام تاجران افغانستانی است و تنها سرخی‌اش نصیب کشاورز و صادرکننده رسمی استان می‌شود. چرا زعفران به کشور ممنوعه قاچاق و با تعرفه صفر به کشورهای هدف صادر می‌شود؟

به گزارش پایگاه خبری شهیدیاران ،به نقل از خبرگزاری ایسنا ،روزنامه خراسان نوشت: «زعفران و تجارتش اگر برای کشاورزان عایدی چندانی ندارد اما برای بسیاری به‌خصوص برخی بازرگانان، طلای سرخ بوده و هست. هر سال با شروع فصل برداشت این محصول، بازی شطرنج بازار زعفران آغاز می‌شود اما این بازی یک زاویه پنهان دارد که نمودهای آن را می‌توان در صادرات و میزان صادرات آن پیدا کرد. بر اساس داده‌های گمرک کشور، صادرات زعفران از گمرکات پنجگانه خراسان رضوی به‌ عنوان دارنده بیش از نیمی از تولید زعفران جهان حدود ۴۶ تن به ارزش ۵۳ میلیون دلار بوده در حالی‌ که در شش ماه نخست سال گذشته میزان صادرات این محصول از گمرکات استان حدود ۸۳ تن به ارزش حدود ۴۲ میلیون دلار بوده است. این آمار نشان‌دهنده آن است که صادرات زعفران استان در شش ماه امسال نسبت به سال گذشته حدود ۸۰ درصد کاهش یافته است اما نکته‌ای که وجود دارد، این است که به‌ طور متوسط قیمت هر کیلو زعفران صادرشده با کیفیت‌های مختلف در شش‌ماه امسال حدود ۳۰ (۲۹.۶) میلیون تومان بوده در حالی‌ که ارزش متوسط این محصول در شش ماه نخست سال گذشته کمتر از ۱۱ میلیون تومان بوده است، البته باید زعفران صادراتی را در کیفیت‌های مختلف دسته‌بندی کرد اما در کلان موضوع به رغم اینکه صادرکنندگان سال گذشته مطرح می‌کردند صادرات این محصول به سود آنها نیست اما سه برابر شدن قیمت آن و اینکه زعفران را سال گذشته در فصل برداشت با چه با چه قیمتی از کشاورز خریداری می‌کردند، جای ‌تأمل دارد.

نقش افغانستان در بازی زعفران

آیا واقعاً کاهش صادرات زعفران ناشی از کاهش تولید است؟ درست است که سطح زیر کشت زعفران استان بنا بر ادعای مسئولان جهاد کشاورزی از ۴۰۰ تن برداشت در سال‌های گذشته به نصف کاهش یافته است اما باید توجه کرد که حدود ۷۰ درصد زعفران تولیدی استان صادر می‌شود. چند گزاره شاید مسئله را کمی روشن‌تر کند. ابتدا این که بنا بر اذعان رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان، تعرفه صادرات زعفران ایران به دو مقصد عمده این محصول یعنی کشورهای هند و چین بیش از «۲۵ درصد» است؛ در حالی‌ که تعرفه صادرات زعفران از افغانستان به این دو کشور «صفر» است و کشور افغانستان شریک اول تجاری استان خراسان و هم‌مرز با این استان است. این گزاره را در کنار این مسئله باید گذاشت که طی دو سال گذشته صادرات زعفران از کشور افغانستان به شدت افزایش یافته و حتی این کشور در بازارهای جهانی مدعی شده است که باکیفیت‌ترین زعفران جهان را تولید می‌کند که البته این موضوع شاید ناشی از صادرات پیاز زعفران ایرانی به افغانستان هم باشد.