به گزارش پایگاه خبری شهید یاران، شاخص «دسترسی به مسکن»، به روایت مرکز آمار، تصویری نگران‌کننده از وضعیت فعلی کشور ترسیم می‌کند. برای خرید یک واحد مسکونی ۱۰۰ متری در ایران، یک خانوار به طور متوسط ۱۰ سال و در تهران ۱۸ سال نیاز به پس‌انداز دارد. این در حالی است که معیار جهانی برای این شاخص، کمتر از ۱۵ سال تعیین شده است. اما واقعیت تلخ‌تر آن است که با توجه به نرخ پس‌انداز خانوارها در سال ۱۴۰۳ که در سطح کشور ۱۸٪ و در تهران ۱۳٪ بوده و پیش‌بینی افزایش آن به ۲۱٪ برای کشور و ۲۰٪ برای تهران، خانه‌دار شدن رویایی بسیار دور از دسترس به نظر می‌رسد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که یک خانوار شهری به طور میانگین حدود ۴۹ سال و در تهران نزدیک به ۸۹ سال باید پس‌انداز کند تا بتواند صاحب خانه شود. این ارقام نه تنها از حد توان اکثر خانوارها خارج است، بلکه چشم‌انداز آینده را نیز با چالش‌های جدی مواجه می‌کند.

گرانی مسکن و اثر آن بر فرزندآوری و سالمندی جمعیت

این مدت زمان طولانی برای خانه‌دار شدن، تنها یک معضل اقتصادی نیست، بلکه تأثیرات عمیق و ویرانگری بر ساختار جمعیتی و اجتماعی کشور دارد. یکی از مهم‌ترین این پیامدها، کاهش تمایل به فرزندآوری است. مسکن به عنوان یکی از اساسی‌ترین نیازها برای تشکیل خانواده و برنامه‌ریزی برای آینده فرزندان، در صورت عدم دسترسی، به مانعی جدی برای ازدواج جوانان و گسترش خانواده تبدیل می‌شود. زوج‌های جوان با فشارهای اقتصادی ناشی از اجاره‌بها و هزینه‌های بالای خرید مسکن، معمولاً از تصمیم به فرزندآوری صرف نظر می‌کنند یا آن را به تعویق می‌اندازند. این روند در نهایت به سمت سالمندی جمعیت و کاهش نیروی کار فعال در آینده حرکت می‌کند که خود می‌تواند بحران‌های اقتصادی و اجتماعی جدیدی را رقم بزند.

آسیب‌های اجتماعی مرتبط و ضرورت راهکارهای جامع

افزایش سرسام‌آور قیمت مسکن و اجاره‌بها، علاوه بر تأثیر بر فرزندآوری، به تشدید آسیب‌های اجتماعی نیز دامن می‌زند. بدمسکنی، حاشیه‌نشینی، زندگی در فضاهای نامناسب و غیر استاندارد، و کوچ از شهرها به حاشیه‌ها از جمله تبعاتی است که می‌تواند منجر به افزایش تنش‌های خانوادگی، کاهش کیفیت زندگی، و حتی افزایش جرم و جنایت شود. این وضعیت، لزوم اتخاذ راهکارهای جامع و فوری را برای حل بحران مسکن گوشزد می‌کند. راهکارهایی که نه تنها به تسهیل خانه‌دار شدن بینجامد، بلکه تبعات جمعیتی و اجتماعی این معضل را نیز مد نظر قرار دهد.

تأکید رهبر انقلاب بر اهمیت فرزندآوری و نقش آن در قدرت ملی

این وضعیت در حالی است که مقام معظم رهبری بارها بر اهمیت فرزندآوری و افزایش جمعیت به عنوان یک “مجاهدت بزرگ” و سرمایه ملی تأکید کرده‌اند. ایشان با اشاره به ظرفیت‌های بالای کشور، ایران را شایسته‌ی جمعیتی بسیار بیشتر دانسته‌اند و فرموده‌اند: “من معتقدم که کشور ما با امکاناتی که داریم، می‌تواند ۱۵۰ میلیون نفر جمعیت داشته باشد. من معتقد به کثرت جمعیتم.” این بیانات، مسئولیت خطیر سیاست‌گذاران را در فراهم آوردن بسترهای لازم برای تسهیل تشکیل خانواده، ازدواج و فرزندآوری، از جمله تأمین مسکن مناسب، دوچندان می‌کند. چرا که بدون رفع موانع اقتصادی نظیر چالش مسکن، تحقق این آرمان‌ها با دشواری‌های جدی روبرو خواهد بود و سایه بحران بر آینده‌ی نیروی انسانی و قدرت ملی کشور سنگینی خواهد کرد.

صاحب امتیاز: ابراهیم باصری