تمرین یادگیری گرافیک از شعر در نشست «گپ و گرافیک اصفهان»

بیست و دومین نشست «گپ و گرافیک اصفهان» با موضوع «شعر و گرافیک یا چگونه از شعر گرافیک بیاموزیم» در حوزه هنری اصفهان برگزار شد.

به گزارش پایگاه خبری شهید یاران به نقل از روابط‌عمومی حوزه هنری استان اصفهان، بیست و دومین نشست «گپ و گرافیک اصفهان» با حضور جمعی از هنرمندان گرافیست در عمارت سعدی برگزار شد، مجتبی مجلسی مدیر هنرهای تجسمی حوزه هنری اصفهان گفت: بعضی‌اوقات پررنگ‌کردن مرزها و خط‌کشی‌ها در هنرهای تصویری کاری است سخت و طاقت‌فرسا. هنرجو نمی‌تواند مرز را بشناسد و معلم هم‌زبانش الکن است از انتقال این تفکیک. مثلاً اینکه فرق تصویر و پوستر چیست؟ و تصویر خام باید از چه مرزی رد شود تا بشود پوستر خطابش کرد یکی از همین موارد است.

وی ادامه داد: اما در هنرهای دیگر مثل شعر، چون ازیک‌طرف با تصویر به آن معنایی که ما با آن سروکار داریم گره نخورده و از طرف دیگر یک هنر آمیخته با گوشت و پوست‌واستخوان ما ایرانی‌هاست و سال‌هاست با آن مأنوسیم پررنگ‌کردن برخی مرزها کار ساده‌تری است و شاید به فهم ما دیزاینرها هم کمکی بکند.

مجلسی با اشاره به تفاوت میان شعر و جمله خاطرنشان کرد: تفاوت جمله و شعر و مرز این دو خیلی ابهام برای مخاطب ایرانی ندارد. با همین مرز و با همین تعریف‌ها به استقبال فهم پوستر و تصویر هم می‌توان رفت. شعر فن دارد و یک ارتباط دیالکتیکی بین فرم و محتوایش برقرار است دقیقاً مثل گرافیک. آشنایی‌زدایی (به انگلیسی: Defamiliarization) از جمله مفاهیم کاربردی هم در گرافیک و هم در شعر است که البته نخستین‌بار توسط ویکتور شکلوفسکی در سال ۱۹۱۷ در مقاله‌ای با عنوان «هنر به‌مثابه فن» مطرح شد. هدف شکلوفسکی از آفرینش مفهوم «آشنایی‌زدایی» در واقع کشف وجه تمایزی بود که زبان شاعرانه را از زبان مقرون‌به‌صرفه و ساده روزمره مجزا می‌کند. او معتقد بود که «سخن شاعرانه سخنی شکل‌بندی شده (فرم بندی شده) است و در مقابل سخن عامیانه و روزمره‌ای قرار دارد که بیشتر بر سادگی و دقت خود تکیه می‌کند». این تفارق میان سخن شاعرانه و روزمره، از نظر شکلوفسکی قابل‌تعمیم به تمام اشکال و گونه‌های هنری است.

وی تصریح کرد: ارتباط گرافیک و شعر به همین بده‌بستان‌ها ختم نمی‌شود. شعر به‌غیراز فرم و فن محتوایی دارد که خیلی وقت‌ها به ابرقصه‌ها چنگ می‌زند و می‌تواند برای قصه‌سازی پوستر، خصوصاً در موضوعات انتزاعی راه‌گشا باشد. همان‌طور که ما شعر ماندگار داریم و شعر مصرفی، پوستر ماندگار هم داریم و پوستر مصرفی! در این جلسه گپ و گرافیک به شعر و فهم مرزها و تمایزهایش با متن می‌پردازیم تا در سایۀ آن بفهمیم چرا برخی از به‌اصطلاح پوسترهایمان تصویرند نه پوستر! یا به زبان دیگر جمله‌اند نه شعر!