برگزاری همه‌پرسی برای الحاق چهار منطقه اوکراین به روسیه، نتایج مثبت آن و در نهایت صدور فرمان رسمی این الحاق، رویارویی غرب با روسیه را که با جنگ اوکراین آغاز شده بود با محکومیت اقدام مسکو و تصمیم به اعمال تحریم‌های بیشتر و درخواست کی‌یف برای تسریع پیوستن به ناتو، وارد مرحله تازه‌ای کرد.

به گزارش پایگاه خبری شهید یاران، به نقل از روز شنبه ایرنا، ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه روز جمعه در مراسم به رسمیت شناختن استقلال منطقه‌های لوهانسک، دونتسک، زاپوریژیا و خرسون از اوکراین، گفت که این چهار منطقه در پی تصمیم ساکنانشان، به روسیه می پیوندند.

وی با بیان اینکه در مورد مناطقی که به روسیه الحاق خواهند شد مذاکره نخواهد کرد از کی‌یف خواست تا با متوقف کردن اقدام های نظامی پای میز مذاکره بنشیند.

رئیس جمهوری روسیه ساکنان مناطق الحاقی را «برای همیشه شهروند روسیه» خواند و افزود: روسیه قصد بازگرداندن اتحاد شوروی را ندارد اما با همه امکانات و تجهیزات از سرزمین هایمان دفاع خواهیم کرد.

پیشینه

پوتین رئیس جمهوری روسیه در ۲۱ فوریه ۲۰۲۲ (دوم اسفند ۱۴۰۰) با انتقاد از بی‌توجهی غرب به نگرانی‌های امنیتی مسکو، استقلال جمهوری‌های خلق دونتسک و لوگانسک را که پیشتر در سال ۲۰۱۴ اعلام استقلال کرده بودند، به رسمیت شناخت. در ۲۳ فوریه (۴ اسفند) و تنها یک روز پیش از آغاز جنگ اوکراین، شورای اتحادیه اروپا در واکنش به این اقدام نخستین بسته تحریمی را علیه روسیه تصویب کرد.

پوتین روز پنجشنبه ۲۴ فوریه (۵ اسفند ۱۴۰۰) نیز عملیات نظامی که آن را «عملیات ویژه» و طرف غربی آن را «تهاجم نظامی» در اوکراین خواندند، آغاز کرد و به این ترتیب روابط پرتنش مسکو – کی‌یف به رویارویی نظامی تغییر وضعیت داد. این جنگ که هشتمین ماه خود را می گذراند با برگزاری همه‌پرسی در چهار منطقه دنباس شرقی وارد مرحله تازه‌ای شده است.

همه پرسی به منظور الحاق به خاک روسیه در چهار منطقه شرقی دونباس واقع در شرق اوکراین از ۲۳ تا ۲۷ سپتامبر(یکم تا پنجم مهرماه) برگزار شد.

بنابر نتایج نهایی، در جمهوری خلق دونتسک ۹۹.۲۳ درصد به پیوستن به روسیه دادند، در جمهوری خلق لوگانسک ۹۸.۴۲ درصد، در منطقه ژاپوروژیا ۹۳.۱۱ درصد و ساکنان منطقه خرسون نیز با ۸۷.۰۵ درصد رای به پیوستن به خاک روسیه، خواستار تبدیل شدن به بخشی از فدراسیون روسیه شدند.

اهمیت موضوع

اعلام نتایج مثبت همه پرسی و نیز صدور فرمان رسمی این الحاق از سوی پوتین، واکنش کشورهای غربی را در محکومیت آن در پی داشت.

اتحادیه اروپا این همه‌پرسی را «غیرقانونی» خواند. شارل میشل رئیس شورای اروپا نیز اعلام کرد این نهاد همانطور که الحالق کریمه به خاک روسیه را در سال ۲۰۱۴ به رسمیت نشناخت این همه پرسی و الحاق را نیز به رسمیت نمی‌شناسد.

پیتر استانو سخنگوی رئیس دیپلماسی اروپایی در یک کنفرانس مطبوعاتی در بروکسل هشدار داد برای همه افرادی که این همه‌پرسی را سازمان‌دهی کردند، عواقبی وجود خواهد داشت.

این اتحادیه همچنین مجموعه جدیدی از تحریم‌ها را علیه مسکو پیشنهاد کرده است. اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا اعلام کرد این کمیسیون به کشورهای عضو اتحادیه پیشنهاد کرده که برای نفت روسیه کف قیمت را مشخص و اعمال کنند و بر محدودیت‌های تجارت با روسیه بیافزایند.

در واکنشی دیگر، فرانسه و آمریکا وعده تحریم های «شدید» را دادند. کاترین کولونا وزیر امور خارجه فرانسه، تصریح کرد: این تحریم ها باید هم شامل افراد باشد و هم بر « بخش هایی که هنوز تحت تحریم نبوده اند» متمرکز باشد.

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نیز در واکنش به این اقدام بار دیگر تاکید کرد که این کشور و متحدانش با تحریم‌های جدید و «شدید» علیه روسیه مقابله خواهند کرد.

امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه در توئیتی، الحاق مناطق اوکراینی را به روسیه محکوم و آن را «نقض جدی قوانین بین المللی و حاکمیت اوکراین» خواند.

وزرای خارجه گروه هفت و جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بیانیه ای مشترک الحاق چهار منطقه به روسیه را محکوم کردند. در این بیانیه اقدام کرملین در برگزاری همه‌پرسی و نیز صدور دستور الحاق، «نقض آشکار قوانین بین المللی و نمونه دیگری از نقض غیرقابل قبول حاکمیت اوکراین ، منشور سازمان ملل، اصول و تعهدات مورد توافق مشترک قانون نهایی هلسینکی و منشور پاریس از سوی روسیه» خوانده شد.

دولت انگلیس در واکنش به الحاق چهار منطقه اوکراین به روسیه تحریم‌های جدیدی را علیه مسکو وضع و سفیر این کشور در لندن را احضار کرد.

وزارت امور خارجه انگلیس با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که در تحریم‌های جدید، روسیه دسترسی به خدمات عمده غربی را از جمله مشاوره فناوری اطلاعات، خدمات معماری، خدمات مهندسی، و خدمات مشاوره حقوقی معاملاتی برای فعالیت‌های تجاری خاص، از دست خواهد داد. همچنین صادرات نزدیک به ۷۰۰ کالا که برای قابلیت‌های صنعتی و فناوری روسیه حیاتی هستند ممنوع شد.

تهدید به تحریم بیشتر مسکو در حالی مطرح می‌شود که اروپا از ابتدای جنگ اوکراین تاکنون ۶ بسته تحریمی علیه روسیه را اعمال کرده است. این تحریم‌ها علاوه بر ایجاد تورم بی‌سابقه در اروپا در همه اقلام مصرفی و به ویژه در بهای انرژی، کشورهای اروپایی را با تهدید کمبود انرژی در زمستان پیش رو نیز مواجه ساخته است.

ارزیابی

پوتین در اظهارات دیروز (جمعه) و در مراسم رسمی الحاق چهار بخش منطقه دنباس شرقی به خاک روسیه، وعده عدم گسترش ناتو به شرق را « یک فریب کثیف» خواند و افزود: این غرب بود که اصل تخلف‌ناپذیری مرزها را زیر پا گذاشت و حالا تصمیم می‌گیرد چه کسی حق تعیین سرنوشت خود را دارد و چه کسی ندارد.

این در حالیست که ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو نیز اعلام کرد که این نهاد الحاق مناطق جدید به روسیه را به رسمیت نمی شناسد. همچنین ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهوری اوکراین دیشب (جمعه) با انتشار ویدئویی در شبکه های اجتماعی اعلام کرد: ما قبلاً سازگاری خود را با استانداردهای اتحاد (ناتو) ثابت کرده ایم.

وی در ادامه افزود: ما با امضای درخواست اوکراین برای پیوستن سریع به ناتو، گامی قاطع برمی داریم.

دنیس پوشیلین رهبر جمهوری مردمی دونتسک در اوکراین روز چهارشنبه گفته بود که آموزش‌دهندگان ناتو به طور فزاینده‌ای در حال برعهده گرفتن فرماندهی یگان‌های مسلح ارتش اوکراین در خط تماس جبهه در دونباس هستند.

وی افزود: ما شمار فزاینده ای از مربیان بیگانه یا وابسته به ناتو را ثبت می کنیم که افزون بر آموزش دادن نیروهای اوکراین، فرماندهی آنها را نیز به عهده گرفته اند. این جمهوری تاکنون نیز با نیروهای ناتو به فرماندهی آمریکا روبرو بوده و این درگیری بسیار آشکارتر می شود.

بی‌تردید همه‌پرسی و الحاق چهار بخش به روسیه مرحله تازه‌ای از جنگی هشت ماهه را رقم می‌زند که هنوز نتیجه واکنش قطعی و عملی به آن چه با اعمال تحریم‌های بیشتر علیه روسیه، چه فروش سلاح بیشتر به اوکراین و یا پیوستن این کشور به ناتو و برداشته شدن گامی دیگر در توسعه این نهاد، مشخص نیست.

خبرنگار: ابراهیم باصری