در دوران دفاع مقدس در کردستان، عموماً جنگ با زندگی مردم بومی عجین شده بود و آن‌ها نه‌تنها صحنه را ترک نکردند که خود یاور و حامی رزمندگان شدند. مردم برای دفاع از سرزمین خود وارد عمل شدند و رزمندگان اسلام نیز در خدمت مردم قرار گرفتند.

به گزارش پایگاه خبری شهید یاران ،

با مرور حوادث دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به‌خوبی می‌توان نتیجه گرفت که استکبار جهانی، توطئه‌های زیادی را علیه نظام نوپای اسلامی از همان آغاز، یکی پس از دیگری اجرا کرده است. بر همین مبنا، بسیج مردمی برای دفاع از ظرفیت‌های مردمی و به‌منظور حفاظت از شجره طیبه انقلاب اسلامی شکل گرفت.

این مجموعه محصول تفکر، حمایت و توجه ویژه امام (ره) بود و ایشان واژه “بسیج” را وارد لغت‌نامه انقلاب کرد. شاید در ابتدا دلیل سپردن حفاظت و حراست از دستاوردهای انقلاب به دست مردم، به‌خوبی روشن نبود، اما با حوادث و غائله‌هایی که در برخی از نقاط کشور اتفاق افتاد و به‌ویژه کمی پس از شروع جنگ تحمیلی توسط صدام و حزب بعث علیه کشور، مشخص شد که مردمی کردن دفاع از کشور، نشان‌دهنده توجه خاص و هوشمندی امام امت در صحنه سیاسی بوده است.

از جمله مناطقی که پیش از شروع دفاع مقدس و همزمان با آن همواره ناآرام بود و بخشی از نیروهای مسلح را درگیر کرده بود، مناطق شمال غرب و کردستان است که با بررسی حوادث و فعل‌وانفعالات آن دوره می‌توان به تجارب مهمی دست‌یافت که هرکدام می‌تواند برای امروز و آینده آموزنده باشد.
در این نوشتار کوتاه به برخی از حوادث یادشده و تجارب حاصل از جنگ کردستان، فهرست‌وار اشاره می‌شود.

ضرورت تبیین تاریخ دفاع مقدس در منطقه شمال غرب و کردستان
تبیین تاریخ منطقه شمال غرب و کردستان و بررسی اهداف گروه‌ها و دسته‌جات سیاسی و قومی در این منطقه می‌تواند به راهبرد منطقی توسعه پدافند داخلی در ایجاد هم‌بستگی و یکپارچگی در سطح کشور کمک شایانی کند.

به‌جرئت می‌توان گفت که امروز بیش از هر زمان دیگری، مناطق کردنشین با نظام و حاکمیت، هماهنگ، همگام و همراه‌اند که این پدیده مبارک اتفاق نیفتاد مگر در سایه تلاش‌ها، مجاهدت‌ها و همدلی‌هایی که رزمندگان اسلام در طول ۸ سال دفاع مقدس عملاً و به‌طور میدانی با مردم مسلمان کرد به وجود آوردند و در عمل مردم را از خود و خود را از مردم دانستند.
بر همین اساس، رزمندگان اسلام با حضور در میان مردم و زندگی برادرانه با آنان، نمایش ماندگاری از اقتدار، توأم با مهربانی از خود برجای گذاشتند. آن‌ها در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و آموزشی، بسیج مردمی، بهداشتی و درمانی و امداد و نجات، با مردم منطقه همکاری نزدیک داشتند و برای دفاع از نظام، تمامیت ارضی و یکپارچگی کشور، با استفاده از ظرفیت‌های مردمی، پشتوانه‌ای عظیم در مناطق کردنشین ایجاد کردند.
بر همین اساس و در طول سال‌ها حضور رزمندگان در جبهه‌های غرب و شمال غرب و برای اجرای هر عملیات رزمی و غیر رزمی، مردم در کنار رزمندگان و همدوش و همراه آنان در صحنه‌ها حاضر بودند.
در دوران دفاع مقدس در کردستان، عموماً جنگ با زندگی مردم بومی عجین شده بود و آن‌ها نه تنها صحنه را ترک نکردند که خود یاور و حامی رزمندگان شدند. مردم برای دفاع از سرزمین خود وارد عمل شدند و رزمندگان اسلام نیز در خدمت مردم قرار گرفتند.
نیروهای مردمی تحت عنوان “پیشمرگان مسلمان کرد “، این ویژگی مهم را داشتند.

ضرورت بررسی نقش پیشمرگان مسلمان کرد در دوران دفاع مقدس
نقش پیشمرگان مسلمان کرد در طول سال‌های دفاع مقدس و حوادث قبل از آن در گسترش توان رزمی سپاه در جبهه کردستان، غرب و شمال غرب، ماندگار و محوری بوده است و ضرورت دارد با پژوهش‌هایی مستقل به‌عنوان یک تجربه بسیار موفق و تاریخی مورد توجه اصحاب قلم و پژوهشگران کشور قرار گیرد.
در زمینه بکار گیری مردم در دفاع از مناطق کردنشین، سپاه پاسداران با استفاده از نبوغ، رفتارها و تجارب فرماندهانی مانند شهید محمد بروجردی، مردم را سازماندهی کرد تا خودشان امنیت را برقرار و حفظ کنند و آن را تداوم بخشند.

بنابراین جذب، سازماندهی و به‌کارگیری مردم مسلمان کرد در قالب ساختاری مشخص با عنوان پیشمرگان مسلمان کرد، از ابتکارات و خلاقیت‌های راهبردی در دفاع از مناطق کردنشین است که ظرفیت پژوهش در مورد تجارب آن انکارناپذیر است.

توسعه و گسترش سازمان و ساختار رزمندگان اسلام در سایه توجه به آموزه‌های دینی
توجه به عملکرد و روند توسعه و گسترش سازمان و ساختار رزمندگان اسلام در مناطق کردنشین در دوران دفاع مقدس، از جمله مباحثی است که زمینه و بستر لازم را برای به‌کارگیری تجارب به‌دست‌آمده در صحنه‌های مشابه امروزی کاملاً مشخص کرده است.

تعقیب ضدانقلاب از سوی پیشمرگان، تشکیل یگان‌هایی همچون گردان‌های جندالله، ثارالله (ع)، حزب‌الله، نبی اکرم (ص)، حضرت رسول (ص) و … ازجمله اقدامات زیرساختی در موضوع ساختار و سازمان بوده است که رفته‌رفته سبب شد یگان‌های رزمی دیگری در سطح تیپ و لشکر در محدوده جبهه‌های کردستان تشکیل و در مبارزه با رژیم بعثی صدام و ضدانقلاب تجزیه‌طلب، به کار گرفته شوند.

این مهم در سایه توجه به آموزه‌های دینی و تأسی به اخلاق عظیم و انسان‌ساز پیامبر اسلام (ص) به وجود آمد؛ آنجا که فرماندهان سپاه پاسداران از پیشمرگان مسلمان به‌عنوان انصار و از نیروهای اعزامی به‌عنوان مهاجرین یاد کردند و با تقویت حس برادری، بذر صفا و صمیمیت را کاشتند و ثمره‌اش نه‌تنها در دوران پرحادثه مناطق کردنشین، که برای همیشه ماندگار شد.
فرهنگ‌سازی و توجه به فرهنگ اصیل اسلامی، از موضوعات مهم توسعه ساختاری در جبهه‌های شمال‌غرب و کردستان به شمار می‌رود.

نگاه امام خمینی (ره) به گسترش وحدت عملی، راهبردی مهم در مناطق کردنشین
نگاه امام چه قبل از پیروزی و چه بعد از پیروزی انقلاب به کردستان، نگاهی وحدت‌بخش و انسجام آفرین است. ایشان در فرازی از سخنان خود در دوران مبارزه علیه رژیم پهلوی، خطاب به مردم این خطه می‌فرمایند:

«سلام بر برادران اسلامی کردستان که با قیام دلاورانه به نهضت اسلامی و سایر برادران پیوسته و با شهامت و شجاعت در مقابل طاغوت ایستاده‌اند؛ مجال را بر دشمن اسلام و کشور تنگ کرده‌اند. امروز ما مکلفیم، مکلف هستیم که در هر لباسی و هر شغلی هستیم، از اختلاف کلمه احتراز و به وحدت اسلامی که پیوسته مورد سفارش کتاب و سنت است، گرایش نموده و کلمه حق را علیا و کلمه باطل را سفلا قرار بدهیم.»

رزمندگان اسلام و به‌ویژه فرماندهان سپاه پاسداران نیز با تأسی به منش و روش امام امت، موضوع وحدت را به عنوان محوری ترین موضوع موردتوجه قرار دادند و همواره تلاش کردند در سایه وحدت، گام‌های اساسی در حفظ و ایجاد امنیت پایدار در کردستان و شمال غرب بردارند.
تشکیل گردان‌های جندالله در شهرستان‌های کردنشین و به‌کارگیری ترکیبی از نیروهای ارتش، سپاه، بسیج، پیشمرگان مسلمان کرد و نیروهای انتظامی آن زمان، بر پایه همین تفکر وحدت‌آفرین امام امت محقق شد.

منبع:
فصلنامه تخصصی نگین ایران، شماره ۶۰، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، بهار ۱۳۹۷، صفحات ۵، ۶، ۷، ۸.

مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس
خبرنگار :شهرزاد اریه بندان