بحران انرژی در اروپا به واسطه اعمال تحریم‌های روسیه و نیز نزدیک شدن به فصل سرد سال میلادی وارد فاز تازه‌ای شده و نگرانی‌ها پیرامون کیفیت زندگی و فعالیت‌های صنعتی و تجاری در این قاره افزایش یافته است؛ نگرانی‌هایی که اکثر کشورهای اروپایی را به تکاپو انداخته و هر کدام به نوعی برای مدیریت شرایط موجود تلاش می‌کنند.

به گزارش پایگاه خبری شهید یاران به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون)، روزنامه انگلیسی گاردین در مطلبی که به تازگی و با محوریت اقدامات کشورهای اروپایی برای عبور از شرایط بحرانی زمستان در حوزه انرژی منتشر کرده، به تفصیل به مشکلات موجود پرداخته است.
در مقدمه این گزارش به نقل از اندیشکده بروگل آمده است که تاکنون دولت‌های اروپایی برای کاهش فشار بحران انرژی بر شهروندان چیزی بالغ بر ۲۸۰ میلیارد یورو هزینه کرده‌اند.
کشورهای اروپایی برای عبور از این بحران علاوه بر کاهش داوطلبانه و ۱۵ درصدی مصرف انرژی، ناگزیر شده‌اند تا سیاست‌های محدودیتزای بیشتری را اجرایی کنند که به زعم بسیاری از کارشناسان فشار مضاعفی را بر شهروندان به ویژه اقشار ضعیف‌تر وارد می‌کند.

سقف قیمت برق و تفکیک میان‌ساز و اقدامات تعیین قیمت برق و گاز از جمله دستور کارهایی است که دولت‌های اروپایی تلاش می‌کنند با اجرایی کردن آن تا حدودی چالش پیش رو را مدیریت کنند.
این موضوع از آن جهت مهم است که بدانیم تعیین ساز و کار فعلی تعیین قیمت برق در اروپا به تعرفه گران‌ترین سوخت مورد استفاده در نیروگاه‌ها وابسته بود و از آنجایی که به دلیل تحریم‌های روسیه قیمت گاز به شدت افزایش یافت، لذا تعرفه برق تولیدی در بخش‌های مختلف اعم از هسته‌ای، برق‌آبی، برق بادی و… نیز افزایش یافته است.
بر اساس اطلاعات منتشر شده در روزنامه گاردین، البته رسیدن حجم ذخایر گازی اسپانیا، ایتالیا، آلمان و فرانسه به ۸۰ درصد نقطه امیدی است که می‌تواند نشان دهد، اروپایی‌ها می‌توانند زمستان امسال را مدیریت کرده و با کم‌ترین چالش از آن عبور کنند. با این وجود برخی مشکلات پیش رو نشان می‌دهد که اروپایی‌ها برای عبور از این بحران کار چندان آسانی ندارند.
به طور مثال بسیاری از دولت‌های اروپایی از دولت انگلیس به واسطه انفعال و عدم همراهی حداکثری با سایر کشورها گلایه‌مندند و این مهم را مشکلی بزرگ بر سر راه خود می‌دانند.
از سوی دیگر نیز نوع برخورد دولت فرانسه با تعرفه‌های برق که از سال ۲۰۲۱ سعی کرده بود نسبت به ثابت نگاه داشتن تعرفه‌ها اقدام کند و نیز برای خانواده‌های کم درآمد و متوسط یارانه انرژی درنظر گرفته است، به زعم برخی دولت‌های اروپایی نوعی تک روی تلقی می‌شود. به ویژه به این دلیل که همه کشورها از امکان و قدرت چنین حمایت‌های مالی نسبت به شهروندان خود برخوردار نیستند.
البته فرانسوی‌ها در رابطه با بحران انرژی امسال علاوه بر سیاست حمایت مالی از گروه‌های متوسط و ضعیف، همچنین سیاست‌های دیگری را تحت عنوان «برنامه هوشیاری» با هدف کاهش ۱۰ درصدی مصرف برق اجرایی کرده که تنظیم دما در ساختمان‌های عمومی و خصوصی و نیز خانه‌ها از جمله آن است؛ سیاست‌هایی که به دنبال دلیل مشکلات پیش آمده برای برخی راکتورهای هسته‌ای فرانسه و نیز مشکل پیش آمده در تأمین انرژی از طریق روسیه اجتناب ناپذیر است.
در همین رابطه الیزابت بورن- نخست وزیر فرانسه هشدار داد که در صورت عدم کاهش مصرف توسط شهروندان، این کشور ناگزیر به جیره بندی انرژی برق خواهد شد و همچنین امانوئل مکرون- رئیس جمهور فرانسه از مردم کشورش خواسته است که با توجه به تحریم‌های روسیه و نیز تغییرات اقلیمی در حوزه کاهش مصرف انرژی فداکاری کنند.
در آلمان نیز شرایط نسبتاً نگران کننده‌ای در حوزه انرژی وجود دارد و گاز طبیعی به عنوان یک چهارم کل انرژی مصرفی این کشور با آغاز جنگ روسیه و اوکراین با محدودیت‌های فراوانی رو به رو شد و ۵۵ درصد گازی که از طریق روسیه تأمین می‌شد، در حال حاضر به زیر ۱۰ درصد کاهش یافته است.
این موضوع از آن جهت نگران کننده است که بدانیم بیشتر خانه‌ها و نیز صنایع در آلمان برای گرم شدن از گاز طبیعی استفاده می‌کنند. البته آلمانی‌ها ایده‌های بلند پروازانه‌ای برای توسعه مزارع برق بادی دارند، ولی به نظر نمی‌رسد این ایده‌ها در کوتاه مدت جواب بدهد.
آلمانی‌ها اکنون و به ناچار چندین نیروگاه زغال سنگ خود را که پیشتر اعلام شده بود قرار است از مدار خارج شوند را به ناچار دوباره به مدار بازگردانده‌اند و نیز چندین اقدام مدیریت مصرف را از جمله محدود کردن دمای ساختمان‌های عمومی به ۱۹ درجه سانتی گراد، اجبار در خاموش کردن سیستم‌های گرمایشی در بخش‌هایی نظیر راهروها و افزایش تعرفه قبوض را در دستور کار قرار داده‌اند.
در این میان ایتالیا را باید یکی از آسیب‌پذیرترین کشورهای اروپایی در این حوزه بدانیم که ۴۰ درصد از واردات گاز طبیعی خود را از طریق روسیه تأمین می‌کرد و حالا به واسطه شرایط جدید در شرایط بدی قرار گرفته و برخی کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که در صورت عدم مداخله موثر دولت در ۹ ماه آینده حداقل ۱۲۰ هزار شرکت در این کشور در معرض تعطیلی قرار می‌گیرند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که در ایتالیا قبوض برق به شدت افزایش یافته و شرکت توزیع کننده برق ایتالیا از افزایش ۱۰۰ درصدی تعرفه ها به صورت سال به سال خبر می‌دهد و از سوی دیگر نیز برخی صاحبان رستوران‌ها در این کشور قبوض و صورتحساب‌های چند هزار یورویی خود را یا در شبکه‌های اجتماعی و یا در ویترین مغازه در معرض نمایش عموم قرار داده‌اند.
سیاستمداران ایتالیایی از جیره بندی برق و گاز در این کشور به عنوان یکی از تنها راه‌ها برای عبور از بحران یاد می‌کنند و در پی انعقاد قراردادی تازه با کشور الجزایر برای یافتن جایگزینی برای انرژی گاز روسیه هستند.
دولتمردان این کشور همچنین در تلاش هستند تا با اجرای طرح‌هایی چون الزام به کاهش ۲ درجه ای دمای رادیاتورهای خانگی، کاهش ۴۰ درصدی میزان روشنایی خیابان‌ها و تعطیل کردن زودتر ادارات، مغازه‌ها و رستوران‌ها نسبت به کاهش حداکثری میزان مصرف برق اقدام کنند.
اگرچه شرایط برای کشور اسپانیا در حوزه واردات گاز و مصرف این انرژی نسبتاً متفاوت است و اسپانیایی‌ها تنها حدود ۱۰ درصد از میزان گاز طبیعی مصرفی خود را از روسیه وارد می‌کردند، اما دولتمردان این کشور نیز برنامه‌های کاهش مصرف انرژی را در کشورشان دنبال می‌کنند و برنامه دارند تا میزان گاز مصرفی خود را ۷ تا ۸ درصد کاهش دهند.
در این کشور الزام شده که دما در مراکز عمومی چون مراکز خرید، سینماها، ایستگاه‌های حمل و نقل، فرودگاه‌ها و… کاهش یابد و نیز چراغ ویترین مغازه‌ها از ساعت ۱۰ شب به بعد خاموش شود. همچنین دولت شهروندان را الزام کرده است تا نسبت به سال گذشته ۱۰ تا ۱۵ درصد میزان مصرف برق خود را کاهش دهند.
همانطور که مشاهده می‌شود شرایط در کشورهای مختلف متفاوت است و به عنوان مثالی دیگر در کشور لهستان نیز بحران به شکلی دیگر خود نمایی می‌کند. چرا که لهستانی‌ها که ۷۰ درصد نیروگاه‌های کشورشان با زغال سنگ کار می‌کند، چند ماه پیش به صورت داوطلبانه واردات زغال سنگ از روسیه را متوقف کردند و این تصمیم شرایط تأمین انرژی را در این کشور سخت‌تر کرده است.
در این کشور که تقریباً نیمی از زغال سنگ خود را از کشور روسیه تأمین می‌کرد، با توقف واردات از روسیه، قیمت انرژی بعضاً تا سه برابر افزایش یافت.
لهستانی‌ها برای جبران این مشکل و کاهش هزینه‌ها کمک هزینه خرید زغال سنگ توسط شهروندان برای مصرف خانگی را در نظر گرفت، اما این تصمیم با اعتراضات گسترده فعالان محیط زیستی رو به رو شد.
هلند نیز به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گاز طبیعی در اروپا به دلیل اینکه تا ۱۵ درصد از میزان گاز مصرفی خود را از کشور روسیه وارد می‌کرد، حالا با مشکلات جدی در این حوزه رو به رو شده است. به ویژه به این دلیل که گفته می‌شود میزان تولید میدان گازی گرونگین در این کشور کاهش یافته و دولت اعلام کرده تنها در صورت قطع کامل گاز وارداتی از روسیه اقدام به افزایش برداشت از این میدان گازی خواهد کرد.
در کشور هلند علاوه بر یارانه‌هایی که برای اقشار کم درآمد در نظر گرفته شد، همچنین واردات LNG نسبت به ماه گذشته دو برابر شده و نیز به واسطه تعدیل هوا و سیاست‌های مدیریتی مصرف گاز تا ۳۳ درصد در نیمه اول سال میلادی کاهش یافته است.
شرایط بحرانی در حوزه انرژی در اروپا حتی به کشور نروژ نیز که عضو اتحادیه اروپا نیست و تقریباً ۹۰ درصد برق خود را از طریق نیروگاه‌های برقابی تولید می‌کند سرایت کرده و در این کشور نیز به دلیل افت سطح آب‌های مخازن افزایش قیمت برق رقم خورده است و بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت برق نسبت به سال گذشته حداقل ۹۰ درصد افزایش یافته است.